Taal- en zaakvakken met elkaar verbinden, wat levert dat op?
Het verbinden van taal- en zaakvakken kan effectief zijn. Anne-Christien Tammes, curriculumontwikkelaar en taalexpert bij SLO: “Zaakvakken bieden de kans om over rijke inhouden te lezen, gesprekken te voeren en te schrijven.”
In 2018 verscheen een overzichtsstudie naar de effecten van vakkenintegratie. De onderzoekers analyseerden 140 internationale studies en zagen een aantal voordelen, maar konden die vervolgens niet meten of bewijzen. Er was nog te weinig gericht onderzoek gedaan. In het antwoord op deze vraag aan de Kennisrotonde over de opbrengsten van vakkenintegratie (geactualiseerd in 2023) blijkt dat het integreren van taal- en rekenlessen in het bètaonderwijs (wiskunde en natuurwetenschappen) in elk geval wél kan bijdragen aan betere leerprestaties en de motivatie van leerlingen.
Taal in alle vakken
Door taal- en zaakvakken op de juiste manier aan elkaar te verbinden, kun je bijdragen aan een verbetering van de basisvaardigheden, weet Anne-Christien Tammes. Zij is curriculumontwikkelaar en taalexpert bij SLO. “Het is effectief om zowel binnen het taalonderwijs de samenhang te versterken, als tussen het taalonderwijs en de zaakvakken. Dus bijvoorbeeld lees- en schrijfinstructies aan elkaar verbinden, maar ook teksten lezen en schrijven over geschiedenisthema’s.”
Al jaren wordt in het onderwijs het belang onderstreept van taalgericht lesgeven, ook in het voortgezet onderwijs. De actualisatie van de kerndoelen is een mooie kans om leraren via wettelijke kaders meer ondersteuning te bieden. Tammes vindt dit daarom hét moment voor scholen om aan de slag te gaan met het aanbieden van samenhangend taalonderwijs in betekenisvolle contexten. “Juist omdat we de basisvaardigheden willen versterken, is aandacht voor taalvaardigheid in de andere leergebieden essentiëler dan ooit.”
Uitproberen en evalueren
Wil je meer samenhang in je onderwijs aanbrengen? “Begin dan vanuit de gewenste leerdoelen”, adviseert Tammes. “Bekijk die van wereldoriëntatie of kunstzinnige oriëntatie en bedenk welke je kunt koppelen aan die van taal. Je hoeft het niet meteen groots aan te pakken en alles aan je lessen te veranderen. Zoek bijvoorbeeld een rijke tekst over het onderwerp dat aan de orde is bij wereldoriëntatie. Richt je in de leesles op het begrijpen van de tekst en laat de leerlingen daarbij actief aan de slag gaan door erover te praten en te schrijven.”
Meer weten?
- Onderwijskennis geeft handvatten hoe je taal kunt integreren in andere vakken in het po. Met verwijzingen naar wetenschapspublicaties die aantonen dat taal in de context van een vak het vak én de taal meer betekenis geven.
- SLO ontwikkelde een stappenplan Kansen voor samenhang voor het combineren van verschillende leerdoelen in het po. Bekijk ook de Handreikingen kijkwijzers taalgericht vakonderwijs, voor het vo en po.
- Met taaldenkgesprekken nodig je leerlingen uit rijke gesprekken te voeren. Hoe voer je ze en op welke momenten zet je ze in?
- De handreiking primaire bronnen is gebaseerd op de principes van taalgericht vakonderwijs bij het vak geschiedenis. Historisch redeneren (analyseren en het reflecteren op bronnen) door middel van schrijven, lezen en met elkaar in gesprek gaan voor leerlingen in het vo.
- Deze leidraad van NRO bevat zes aanbevelingen om het taalonderwijs van groep 3 tot en met groep 8 betekenisvol en functioneel in te vullen. Leerlingen leren de deelvaardigheden spreken, luisteren, lezen en schrijven in samenhang te ontwikkelen.
- Ook in het mbo ligt de sleutel voor betere taalresultaten bij een samenwerking tussen de taal- en vakdocenten. Docent Ilse Hoffman van het ROC Midden-Nederland legt uit hoe zij en haar team dit aanpakken.
- De database van de Taalunie staat vol rijke teksten en is goed te doorzoeken. Bijvoorbeeld als je teksten wilt lezen over onderwerpen die terugkomen tijdens de zaakvakken.
