12 tips voor het verlagen van werkdruk
De werkdruk in het onderwijs is erg hoog. Met 22,1% is het onderwijs de sector met het hoogste percentage burn-outklachten. Hoe kun je als leraar zelf de werkdruk verlagen? In dit artikel lees je 12 tips waarmee je deze, binnen je eigen mogelijkheden, kunt verlagen.
Van leraren wordt verwacht dat ze een duizendpoot zijn, waardoor er weinig tijd overblijft voor het voorbereiden van lessen. Ook de invoering van Passend onderwijs heeft gezorgd voor een toename van werkdruk. Er is een groeiend aantal leerlingen dat extra begeleiding nodig heeft, maar de klassen zijn te groot om onderwijs op maat te kunnen bieden. Verder worden het lerarentekort en de overladenheid van het programma genoemd als oorzaken van werkdruk.
Martijn Balm, leraar voortgezet onderwijs: ‘Ik merk dat ik tegen veel grenzen aanloop. Het lokaal is te klein, er zijn te grote groepen, te veel verschillende leerplannen en zorgplannen. Er is onvoldoende tijd om alles uit je lessen te halen. Daarom stop ik buiten mijn werktijden om nog veel extra tijd in het voorbereiden van lessen en zorgplannen. Als leraar moet je altijd ‘aan staan’ en na een hele dag lesgeven, heb ik eigenlijk te weinig energie voor al die andere taken. En dat geeft werkdruk.’
Brechje Brand, leraar speciaal onderwijs: ‘Ik werk in het speciaal onderwijs met kinderen die langdurend ziek zijn. Onze leerlingen hebben veel veiligheid en rust nodig, maar door het lerarentekort kunnen wij ze dit helaas niet meer bieden. Dat gaat mij aan het hart en geeft mij werkdruk.’
Hoe kun je zelf werkdruk te lijf gaan?
Met de volgende tips kun je zelf, binnen je eigen mogelijkheden, de werkdruk verminderen.
1. Durf te schrappen in taken en activiteiten
Leer ‘nee’ zeggen tegen leuke activiteiten die niets met onderwijs te maken hebben. Of wees kritisch bij activiteiten die de maatschappij of de overheid verlangen en zo op het bordje van de school terechtkomen, zoals moestuintjes, het Wilhelmus en voorlichting over obesitas of omgaan met geld.
2. Kijk kritisch naar je lesprogramma
Niet alle lessen en oefeningen in de methode zijn altijd even doelgericht. Houd de leerlijnen voor ogen en schrap in overleg met je collega’s overbodige lessen en oefeningen. Hiermee creëer je ruimte in het rooster.
3. Neem voldoende pauze
Lunch niet achter je bureau maar samen met je collega’s. Ga lekker naar buiten voor wat beweging en frisse lucht. Ook vergaderingen of werkbesprekingen kunnen prima wandelend plaatsvinden.
4. Doe geen twee dingen tegelijk
Het werkgeheugen in ons brein kan slechts één element tegelijkertijd verwerken. Multitasken kost meer energie, je vergeet meer en je doet twee keer langer over een taak. Iets met 100% aandacht doen geeft rust en voldoening.
5. Bespreek je werkdruk met anderen
Analyseer waar jouw werkdruk vandaan komt en bespreek dit met je leidinggevende en collega’s. Zet werkdruk regelmatig op de agenda en overleg met het gehele team hoe jullie nog efficiënter kunnen werken.
6. Zorg voor een goede balans tussen werk en privé
Veel leraren zullen zeggen dat het onmogelijk is, maar neem je werk niet mee naar huis. Dat zorgt voor een duidelijke scheiding tussen werk en privé. Gebruik een timer om op tijd met je werk te stoppen en plan daarnaast voldoende tijd in voor ontspanning.
7. Maak een to-do-list
Maak een korte lijst met taken die belangrijk zijn voor die dag of week. Focus je op die taken. Hiermee voorkom je uitstelgedrag of dat je afgeleid wordt door de waan van de dag. Daarnaast geeft het afvinken van taken voldoening.
8. Besteed niet te veel tijd online
Internet en sociale media zijn enorme tijdverslinders. Even een mailtje naar ouders, op zoek naar een leuk lesidee op Pinterest of een mooi plaatje voor een werkblad. Voor je het weet ben je een half uur verder. Stel vooraf grenzen aan tijd en voorkom dat je je verliest in eindeloos surfen.
9. Maak gebruik van elkaars passies en talenten
Vergroot je werkplezier door je te richten op activiteiten die je energie leveren. Vaak zijn dit activiteiten waar je een passie of talent voor hebt. Energiegevers zijn een goede buffer tegen energievreters. Aandacht voor het vergroten van werkplezier is daarom een goede manier om werkdruk te verlagen.
10. Maak van je mailbox geen prioriteitenlijst
Overweeg om de meldingen op je telefoon uit te zetten, open je mailbox pas na drie uur en beantwoord e-mails alleen nog maar tijdens werkuren. Maak hier afspraken over met je team en communiceer deze naar ouders zodat hun verwachtingen helder blijven.
11. Verminder het aantal vergaderingen
Kijk kritisch naar de hoeveelheid vergaderingen, duur van de vergaderingen en aanwezigen. Zo kan er veel tijd worden bespaard. Kijk ook naar de inhoud van de vergaderingen. Moeten notulen bijvoorbeeld besproken worden? En is een rondvraag echt nodig? Door hier kritisch naar te kijken ga je efficiënter met je tijd om. Ook online vergaderen kan een mogelijkheid zijn om de werkdruk tegen te gaan.
12. Houd de administratieve rompslomp eens goed onder de loep
Vraag jezelf af of alle handelings- en groepsplannen nodig zijn. Moet je eigenlijk alle toetsen afnemen? En hoe zinvol is het nakijken van alle schriften? In de brochure Ruimte in regels lees je wat de wet echt zegt over administratie en verantwoording in het primair onderwijs.
Meer weten?
- Uit onderzoek van DUO blijkt dat 93% van de leraren vindt dat de werkdruk sinds Passend onderwijs is toegenomen. Lees meer over dit onderzoek in de Rapportage Passend onderwijs 2017.
- Lees de Werkdruk Wegwijzer van het TNO voor tips en adviezen om werkdruk tegen te gaan.
