Zo zet je Flipping the classroom effectief in

Flipping the classroom is een veelbelovende didactische methode en de laatste jaren behoorlijk in opmars. Leerlingen bereiden thuis de lestheorie voor, zodat je in de klas meer tijd hebt om hen te helpen bij het toepassen van de theorie. Maar leidt deze methode ook tot betere studieresultaten? Een uitgebreid literatuuronderzoek suggereert voorzichtig van wel, mits leraren bepaalde principes in acht nemen.

Geschiedenisleraar David van Alten doet aan de Universiteit Utrecht promotieonderzoek naar de effectiviteit van flipping the classroom, vooral in het voortgezet onderwijs. Met enkele collega-onderzoekers analyseerde hij meer dan honderd internationale studies naar dit fenomeen. Daarbij gingen ze uit van een ruime definitie van flipping the classroom. Essentieel is dat leerlingen de les(theorie) eerst thuis voorbereiden; vaak gebeurt dat met een instructievideo, maar dat hoeft niet. Het kan ook op andere manieren, bijvoorbeeld doordat leerlingen zich inlezen.

Resultaten van flipping the classroom lopen sterk uiteen

Uit de analyse blijkt dat de resultaten van de studies naar flipping the classroom sterk verschillen. Hierbij maakte het onderwijsniveau of het vakgebied niet uit. Allereerst keken de onderzoekers naar de effecten op de prestaties van leerlingen. Volgens sommige studies heeft het heel positieve effecten en volgens andere heel negatieve. Gemiddeld genomen maten de onderzoekers een klein positief effect op de leerprestaties.

De onderzoekers keken ook naar de tevredenheid van de leerlingen over de methodiek en tot hun verrassing bleken leerlingen die werken met flipping the classroom niet tevredener dan leerlingen die traditioneel onderwijs volgen (instructie in de les en daarna huiswerk maken). Ook hier was sprake van een enorme spreiding onder de leerlingen: van heel tevreden naar heel ontevreden.

Kenmerken van goed flippen

Omdat de resultaten van de verschillende studies zo sterk uiteenlopen, wilden de onderzoekers weten of de studies met positieve resultaten wijzen op gemeenschappelijke kenmerken. Maakt het uit hoe flipping the classroom wordt toegepast? Ja dus. De onderzoekers vonden twee belangrijke kenmerken:

1. Als quizjes of korte toetsen waren toegevoegd aan de (video)instructie, was het leereffect groter.
2. Als scholen de lestijd hadden verkort, omdat de instructie immers vooraf al had plaatsgevonden, leidde dat juist tot lagere resultaten.

Het is dus belangrijk hoe leraren de methode toepassen. In de woorden van de Amerikaanse onderzoekers DeLozier en Rhodes: “Video-instructie op zichzelf verbetert de leerprestaties niet. Wel maakt het klassentijd vrij voor leerprestatie-verhogende werkvormen.”

Hoe zet je flipping the classroom goed in?

De onderzoekers geven de volgende tips om goed te flippen:

• Zorg voor interactie in de instructievideo’s, bijvoorbeeld door quizvragen of korte toetsen toe te voegen. Hiermee stimuleer je dat leerlingen actief leren. Zet dus niet alleen een college of lesinstructie online.
• Gebruik de uitkomsten van die quizjes of andere vormen van learning analytics voor feedback tijdens de les.
• Leer leerlingen hoe ze met flipping the classroom kunnen omgaan. Het vraagt van hen de nodige zelfsturing.
• Zorg voor een goede koppeling tussen de voorbereiding thuis (instructievideo’s) en de inhoud van de les. Voorkom dat je de instructie in de les gaat herhalen; dan haal je een prikkel voor de leerlingen weg om zich goed voor te bereiden.
• Benut de extra tijd in de les optimaal, door gericht feedback te geven, door te differentiëren of door leerlingen de stof in groepjes te laten verwerken. Flipping the classroom betekent niet dat je de gezamenlijke lestijd kunt verkorten.

Voor- en nadelen van flippen

Flipping the classroom is niet voor niets populair. De methode heeft volgens voorstanders veel voordelen:

• Leerlingen kunnen kennis in hun eigen tempo tot zich nemen. Tijdens het bekijken van een instructievideo kunnen ze pauzeren of terugspoelen.
• Tijdens de les is er meer gelegenheid voor interactie, via vragen aan de docent of door te werken in groepjes.
• Er is meer begeleiding bij het toepassen van theorie, wat vaak als het lastigste onderdeel van het leerproces wordt gezien.
• Leraren hebben meer tijd en ruimte om te differentiëren en gerichte feedback te geven.

Daartegenover staan echter ook enkele (mogelijke) nadelen:

• Leerlingen moeten zich wel voorbereiden, anders werkt het niet.
• De methode is arbeidsintensief en kan leiden tot een hogere studielast voor leerlingen.
• Je kunt tegen technologische beperkingen aanlopen. Niet iedereen heeft bijvoorbeeld de beschikking over goede apparatuur. En niet elke leraar is even handig met het opnemen van goede instructievideo’s.

Meer weten?

• Flipping the classroom: zo flip je een les.
• Zo gebruiken leraren flipping the classroom.
• Wil je weten hoe je blended learning effectief inzet tijdens je lessen? Drie leraren in het po, vo en mbo vertellen hoe het gebruiken.
• Om te weten hoe je een goede lesvideo kunt maken, lees je het artikel In 5 stappen een goede lesvideo maken.