Afstandsonderwijs: van techniek naar didactiek
Door de coronacrisis nam de digitalisering van het onderwijs een vlucht. In eerste instantie ging veel aandacht naar het technologische aspect. Maar hoe zit het met didactische principes die effectief zijn? Jasper Rijpma en Maarten Ombre, beiden leraar geschiedenis, leggen dit uit in 7 video’s.
Rijpma is leraar geschiedenis op het Hyperion Lyceum en Maarten Ombre is leraar geschiedenis op het Herbert Vissers College. De didactiek voor onderwijs op afstand is gebaseerd op zeven principes. In elke video van de serie staat één principe centraal. Rijpma en Ombre vertellen je per video hoe je de 7 didactische principes toepast in je online les.
Principe 1: geen prestatie zonder relatie
Contact met de leerling is de kern van wat een leraar doet. In deze video gaat Jasper Rijpma in op het belang van de relatie tussen leraar en leerling en geeft hij advies over de manier waarop je als leraar ook op afstand die relatie voorop kunt stellen.
Principe 2: ondersteun leerlingen bij hun studievaardigheden
Studievaardigheden als leren op een effectieve manier, plannen en organiseren en jezelf motiveren zijn bij afstandsonderwijs belangrijker dan ooit. Leerlingen moeten daarin worden ondersteund. Hoe doe je dat op afstand? Niet iedere leerling krijgt thuis de steun die daarbij nodig is.
Principe 3: bied een vaste structuur
Om goed te kunnen leren is structuur belangrijk. Met les op afstand moet je op zoek naar een andere structuur dan die je in de klas aanbiedt. Met vaste videomomenten bijvoorbeeld, maar ook met vaste feedbackmomenten op leeractiviteiten. Je moet verwachtingen goed duidelijk maken en opletten dat je niet te veel vraagt van je leerlingen. In deze video meer over keuzes maken en de motivatie van je leerlingen.
Principe 4: werk vanuit doelen
Bij afstandsonderwijs wordt soms uit het oog verloren dat lesgeven niet gaat over techniek, maar over leerdoelen. Dat kun je doen met backwards design. Een methode waarbij de leraar eerst voor zichzelf helder heeft wat het doel is van de les en daar vervolgens een manier van werken bij kiest die goed past.
Principe 5: richt lessen formatief in
Onderwijs op afstand biedt ook kansen. Bijvoorbeeld om je lessen formatief in te richten. Bij lessen die formatief zijn opgezet krijgen leerlingen inzicht in hoe goed zij zelf presteren en of ze vooruit gaan in wat ze leren. In deze video deelt Maarten Ombre de randvoorwaarden voor de toepassing van formatief toetsen en geeft hij tips over de tools waarmee je dit kunt doen.
Principe 6: laat leerlingen samenwerkend leren
Samenwerkend leren is lastig vorm te geven in een digitale omgeving. Maar er zijn wel degelijk mogelijkheden. In deze video deelt Maarten Ombre tips over de manieren waarop je coöperatieve werkvormen op afstand kunt toepassen.
Principe 7: schenk aandacht aan de socialisatie van je groep
Hoe ga je om met socialisatie als je niet met je klas bij elkaar bent? Op afstand ben je toch vooral bezig met individuele sturing en is het lastig om aan zaken als positieve groepsvorming te doen. Jasper Rijpma geeft aan dat dit op afstand ook mogelijk is. In de laatste video licht hij toe hoe je socialisatie en positieve groepsvorming op afstand kunt stimuleren.
Meer weten?
- In het artikel Toolgericht of doelgericht? vind je vier tips voor effectieve didactiek voor afstandsonderwijs.
- Op wijzelessen.nu van de Open Universiteit staan 12 bouwstenen voor effectieve didactiek. Deze bouwstenen zijn ook toepasbaar bij onderwijs op afstand.
