Zo werkt blended learning in de praktijk
Onderzoek laat zien dat blended learning effectief kan zijn, zeker als je zorgt voor een goed ontwerp en een goede didactische aanpak. Drie leraren vertellen hoe zij blended learning inzetten en wat het ze oplevert.
Blended learning betekent gemengd leren. Het is dan ook een mengvorm van onderwijsactiviteiten, leermaterialen en tools, die je zowel face-to-face als met behulp van ict kunt inzetten. Idealiter versterken die vormen elkaar.
Tijdens de coronacrisis werd blended learning onderdeel van de dagelijkse onderwijspraktijk van de meeste leraren, maar ook in een normale onderwijssituatie heeft blended learning veel voordelen. Zoals:
- Meer flexibiliteit door tijd- en plaatsonafhankelijk leren.
- Makkelijker differentiëren door leerlingen in hun eigen tempo en op verschillende niveaus te laten leren.
- Betere leerresultaten.
- Het bevorderen van autonomie en zelfsturend leren.
- Een grotere tevredenheid bij leraren en leerlingen.
- Meer interactie tussen leraren en leerlingen, en tussen leerlingen onderling.
Mix online en in de klas
Er is veel onderzoek gedaan naar blended learning. Het is niet duidelijk welke factoren precies van invloed zijn op de effectiviteit, maar het is wel bekend dat een mix van online en face-to-face leren vaker leidt tot betere leerresultaten dan wanneer leerlingen volledig klassikaal of volledig online leren.
Een veelbelovende didactische methode van blended learning is Flipping the classroom, waarbij leerlingen de lestheorie thuis voorbereiden zodat er in de klas meer tijd is om leerlingen te helpen met het toepassen van de lesstof. De lestijd in de klas wordt daarbij dus niet verminderd, maar anders ingevuld.
Differentiatie in de mbo-praktijk
Dimitri van Dillen, docent en themacoördinator Educatieve Technologie bij ROC van Twente, gebruikt blended learning om goed te kunnen differentiëren. “Elke student leert op zijn eigen manier. Ik geef aan zes verschillende klassen les over hoe je een website kunt bouwen. Dat zijn negen lesuren waarin ik grotendeels hetzelfde vertel. Daarom film ik de les en maak ik die online beschikbaar. Studenten die dat nodig hebben, komen naar de les, anderen laat ik juist op afstand kijken. Die studenten kunnen alvast aan de slag met het bouwen van een website, alleen of in groepjes.”
Onderzoekend leren in de vo-praktijk
Lars Knol is leraar informatica en aardrijkskunde op het Vechtdal College en zet blended learning bewust in tijdens zijn lessen. “Blended learning geeft ruimte voor differentiatie en maakt het mogelijk om in te spelen op de verschillen in voorkennis en interesses van leerlingen. Juist bij informatica kunnen die verschillen groot zijn. De ene leerling kan al programmeren en de ander kan net inloggen.”
“Ik wil de leerling van nu zo goed mogelijk voorbereiden op de toekomst. Bij informatica leren we daarom niet alleen vanachter de computer, maar maken we ook de connectie met de belevingswereld van leerlingen. Dat betekent dat ik ze soms de klas uitstuur om video’s te maken. Door leerlingen dingen te laten ervaren in de echte wereld, blijft de kennis beter hangen.”
Thuis herhalen en zelfstandig werken in de po-praktijk
Lennart van der Meulen geeft les aan groep 5/6 van De Gouden Griffel en maakt educatieve video’s in de les, zodat leerlingen thuis leerstof kunnen nakijken. “Dit doe ik op eigen initiatief, maar ook in samenwerking met de organisatie TeachToday. Als ouders hun kinderen bijvoorbeeld bij hun rekenhuiswerk willen helpen, zorgt dit vaak voor veel frustratie. Ouders maken gebruik van staartdelingen en de kinderen van herhaald aftrekken, of de hap-methode. De video’s van TeachToday bieden kinderen bij wie thuis geen Nederlands wordt gesproken ondersteuning bij het leren.”
“In mijn klas bied ik zaakvakken aan in een circuit. In een hoek op de gang kijken leerlingen een video waarin wordt uitgelegd wat de creatieve opdracht is. Leerlingen kunnen hier zelfstandig mee aan de slag, want de benodigdheden, uitvoering en afronding worden in de video besproken.”
Hoe zet je blended learning in?
Wil je aan de slag met blended learning? Verlies deze punten dan niet uit het oog:
1. Denk na over de ontwerpcriteria
In welke mate wil je het online leren toepassen en waarom maak je deze keuzes? Lees meer over verschillende ontwerpcriteria voor blended learning, met een uitgebreide toelichting.
2. Verdiep je in de effectieve didactische principes
Lees hoe je leertechnologie kunt gebruiken in Wijze lessen. Twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek. Of lees hoe je de First Principles of Instruction van David Merrill kunt versterken met leertechnologie.
3. Zoek inspiratie
Verdiep je in goede voorbeelden en onderzoek hoe je die voorbeelden op kunt nemen in je lessen. Op Onderwijs op afstand staan bijvoorbeeld tips en werkvormen die je verder kunnen helpen.
Relevante inzichten
Het verbeteren van leerresultaten met blended learning lukt alleen als een leraar de didactiek en het lesontwerp op de juiste manier inzet en toepast. Belangrijke inzichten daarbij zijn:
- Het gaat niet om de middelen die je gebruikt, maar om de manier waarop je ze inzet. Belangrijk is dat de middelen de instructie ondersteunen.
- Ict maakt kwalitatief minder goede leraren niet beter en je kunt een gebrek aan professionalisering er niet mee compenseren. Slecht onderwijs wordt niet beter als je er technologie aan toevoegt.
- Met blended learning heeft een leerling meer invloed op zijn manier van leren. Hij heeft de mogelijkheid om veel te oefenen en ontvangt duidelijke feedback. Dat heeft een positief effect op het leerresultaat.
- Als blended learning niet leidt tot effectief leren, komt dat vaak doordat het ontwerp ad hoc tot stand is gekomen. Het ontwerpen en toepassen van blended learning vraagt om deskundigheid, tijd en ruimte.
- Onderzoek laat zien dat blended learning effectiever is, wanneer technologie wordt gebruikt om cognitie te ondersteunen (bijvoorbeeld door abstracte concepten te visualiseren).
- Bij blended learning is het belangrijk te monitoren of leerlingen progressie maken. Digitale leeromgevingen en leerlingvolgsystemen beschikken over functionaliteiten om dit te doen.
Meer weten?
- Auteur Wilfred Rubens publiceert over nieuw onderzoek naar blended learning. Lees bijvoorbeeld zijn artikelen over de effecten van leertechnologie op studieprestaties en over de positieve effecten van samenwerkend leren, ondersteund door technologie.
- Dimitri van Dillen schrijft regelmatig over blended learning en hoe hij dit toepast in zijn lessen.
- Op lesopafstand.nl (po en vo) en mbo.lesopafstand.nl vind je veel informatie over afstandsonderwijs die ook relevant kan zijn voor het inzetten van blended learning.
