Gastcolumn van een zij-instromer: ‘Dankzij humor heb ik het gered’

Patty Breed (49) besloot haar carrière in de bankensector op te geven voor een baan in het onderwijs. Dat was nogal een overgang, en niet alleen omdat wijnproeverijen en vrijdagmiddagborrels plaatsmaakten voor koffie in de lerarenkamer. Tijdens een les Engels aan een rumoerige mavo-klas ontdekte ze dat humor haar redding was.

Wil je ook een gastcolumn schrijven over jouw ervaringen in het onderwijs? Mail ons. 

Na een carrière bij de bank maakte ik de overstap naar het onderwijs. Geschiedenis was mijn passie, dus dat vak wilde ik geven. Ik zou de leerlingen wel even vertellen hoe het echt in elkaar zat. Ik zie die arme brugklassers nog verschrikt het lokaal uitlopen na mijn les over de middeleeuwse interpretatie van de hel. Dat thema stond niet in het curriculum hoor, maar ik vond het gewoon een belangrijke aanvulling. 

Voor alle duidelijkheid: ik zat pas in mijn tweede jaar van de lerarenopleiding. En ik had eerlijk gezegd geen idee wat het betekende om docent te zijn. Ik heb het niet eens over de didactische of pedagogische vaardigheden die je nodig hebt, maar over wat het betekent om een transitie te maken van financiële duizendpoot naar onderwijzer, van vrijdagmiddagborrels en wijnproeverijen naar koffie in de lerarenkamer, van de spreekkamer naar de klas. Ik bedoel echt het docent zíjn, de persoon die je dan bent, het leven dat je leidt.

Een kop groter

Naast het geven van geschiedenis aan schattige brugklassers op tweetalig onderwijs, werd ik ook ingezet op de mavo voor het vak Engels (ik ben Canadees en er was hoge nood op de Engelse afdeling). Nou, dat was een heel ander slag leerling. Mijn klas bestond alleen uit jongens: stuk voor stuk een kop groter dan ik en allemaal praatgraag en aanwezig.

Ik ben zelf nogal keurig en netjes; wanneer ik iets wil zeggen wacht ik tot anderen stil zijn. Dus inderdaad, je raadt het al, ik kwam er met geen woord tussen. Ik kreeg niks gedaan, niemand werd stil, niemand voerde iets uit. Wat moest ik doen? Ik ging op zoek naar een strategie: aftellen, namen noemen, stil op het bord schrijven… alles heb ik geprobeerd. Zelfs de teamleider haalde ik erbij. Ik zei hem dat ik heel graag les wilde geven, maar dat deze leerlingen me gewoon de kans niet gaven. Ze waren heel even stil toen hij binnenkwam, maar zodra hij wegliep gedroegen ze zich gewoon weer zoals daarvoor. Daar stond ik dan met mijn goede gedrag.

Stoelriemen vast

Ik deed mijn hand omhoog en riep, tegen al mijn normen in: “Jaaaaaaaaaaa en nu stil!” Waarop een jongen terugriep: “Hé, ze lijkt wel een stewardess!” Hij had nog gelijk ook. Ik droeg een lichtblauwe blouse en een donkerblauwe rok met nette pumps. De jongens begonnen te lachen, maar ik kreeg een ingeving. Met bijpassende gebaren gaf ik de volgende instructie: “Heren! Willen jullie het middenpad vrijmaken van tassen en voeten? Bij problemen met het maken van de opdracht: help eerst jezelf en daarna anderen. Wij blijven op de stoel zitten met de riemen vast en de monden dicht en gaan aan het werk. Ik dank u vriendelijk voor uw medewerking.” Ik kreeg applaus, ze pakten hun spullen en begonnen met het maken van de opdracht.

Het voelde als een persoonlijke overwinning. En het leuke was dat het ook echt tot een connectie met de leerlingen leidde. Zonder die connectie kan je, zoals ik eerst had gedaan, wel kinderen schrik aanjagen tijdens een geschiedenisles, maar je wint er hun medewerking niet mee. Want dat is wat ik geleerd heb: lesgeven is samenwerken met de leerling om een doel te bereiken. Daarvoor moet je op dezelfde golflengte zitten of – om maar in vliegtuigtermen te blijven – op dezelfde hoogte. Pas dan begint het lesgeven echt.

Over Patty Breed

De ervaring uit deze column deed Patty Breed op bij Het Schoter in Haarlem, waar ze lesgaf aan 3 mavo en de tweetalige brugklas vwo. “Inmiddels heb ik mijn master Engels, draaien mijn klassen supergoed en weet ik wat ik aan het doen ben. Aan het begin van mijn loopbaan was dat wel even anders. Ik hoop dat ik, door dit te delen, andere docenten het gevoel kan geven dat ze niet alleen staan en dat groei en vakkundigheid een proces is.”

Patty Breed geeft les op de vavo (eindexamenklassen havo-vwo) van het Horizon College in Alkmaar.