Positieve sfeer in het team door verwenmaand

In het onderwijs is veel aandacht voor de groepsvorming onder leerlingen, maar hoe zit het met het teamgevoel onder leraren? De Helen Parkhurst, een daltonschool voor mavo, havo en vwo in Almere, organiseert elk jaar in december een zogenoemde verwenmaand, die bijdraagt aan een prettige werkomgeving. 

Bij het woord teambuilding denk je misschien aan een dag op de hei, bijvoorbeeld met een extern bureau dat jou en je collega’s allerlei opdrachten laat uitvoeren. Anulka Aleidi is docent Engels op de Helen Parkhurst en denkt dat het ook anders kan. Haar school organiseert al jaren een verwenmaand in december. Aleidi legt uit waarom dat juist in die drukke maand zo goed werkt: “Eind november en begin december zijn veel docenten een beetje op. Door collega’s juist in deze periode een hart onder de riem te steken, versterken we het teamgevoel. De dagen zijn kort en druilerig, dus hoe leuk is het om dan een beetje verwend te worden? Wij tellen bij ons op school de dagen niet af tot de kerstvakantie, maar leven naar deze maand toe, omdat we benieuwd zijn of we die dag nog verrast worden.” 

Kleine gebaren, groot plezier

Het gaat tijdens de verwenmaand niet om het kopen van cadeaus, maar om kleine gebaren die plezier geven. Elke docent krijgt een lootje met de naam van een collega die hij gaat verwennen. Die naam houdt hij geheim. Aleidi denkt dat de afdelingsleider sommige collega’s wel bewust aan elkaar koppelt. “Zodat je je gaat verdiepen in collega’s met wie je normaal misschien niet zoveel praat. Je moet ontdekken wat de werkdagen van iemand zijn en waar hij of zij van houdt. Zelf werd ik gekoppeld aan een jongere collega met wie ik eerder niet veel sprak. We zeiden elkaar wel gedag en vroegen naar elkaars weekend, maar door de verwenmaand heb ik haar van dichtbij leren kennen en nu is er een vriendschap ontstaan.”

Creatief met weinig middelen

De leerlingen worden ook vaak ingezet tijdens deze maand. Zo vroeg Aleidi een leerling eens een beker soep af te geven in het lokaal van de collega die zij moest verwennen. Of er staan aan het einde van de dag ineens drie leerlingen klaar om te helpen bij het opruimen van het lokaal. Of je legt een chocolaatje met een leuk gedichtje op iemands bureau. Aleidi: “Het kan van alles zijn. Het gaat er vooral om dat je creatief bent met weinig middelen.”

Positief sneeuwbaleffect

Tijdens de maand hangt de afdelingsleider A4’tjes op in de koffiekamer. Daarop kunnen leraren noteren waarmee ze verwend werden. Dit heeft een sneeuwbaleffect in de hele school: mensen gaan spontaan aardige dingen voor elkaar doen. Aleidi vindt dat de verwenmaand dan ook veel positiviteit brengt: “Je hebt echt het idee dat er iemand voor je klaarstaat en in januari merk je hoeveel goeds dit heeft gebracht. De sfeer in ons team is tot en met de zomervakantie heel prettig.” 

Vragen stellen aan collega’s

Leraren denken bij samenwerken eerder aan samenwerken met leerlingen, dan met elkaar. Dat merkt Jan van Baardewijk van Schoolteamtraining tijdens trainingen aan verschillende onderwijsteams. “Laatst gaf ik een training aan een team dat onderling meer van elkaar wilde leren. Ik vroeg ze een vraag te stellen aan een collega die ze eigenlijk niet durfden te stellen. Na twintig minuten praten met twee verschillende collega’s, gaven ze aan dat deze minuten meer hadden opgeleverd dan drie dagen met elkaar op de hei zitten. Ze spraken over persoonlijke zaken waar ze bijvoorbeeld onzeker over waren. Dat levert waardevolle feedback op, die zorgt voor meer verbinding. Het leuke aan werken aan een betere samenwerking bij leraren is dat het uiteindelijk bijdraagt aan beter onderwijs voor de leerlingen.” 

Tips voor een goede samenwerking van Jan van Baardewijk:

Even afstemmen

Bepaalde zaken afstemmen met een collega is altijd een goed idee. Voor jezelf en de leerlingen. Zijn er mogelijkheden om vakoverstijgend te werken of samen projecten op te zetten? 

Vraag om feedback

Bedenk een vraag over een moment, leerling of vakgebied in je werk die je aan een specifieke collega wilt stellen en stel die. Hoe spannender je het vindt om de vraag te stellen, hoe meer profijt je waarschijnlijk van het antwoord zult hebben.

Maak verbinding

Probeer ook verbinding te maken met collega’s met wie je misschien geen natuurlijke klik hebt. Ga eens samen wandelen tijdens de lunchpauze, vraag hoe zij omgaan met een bepaalde leerling of ga in hetzelfde lokaal zitten nakijken.  

Stem waarden af

Om je veilig te voelen in een team, helpt het om het met elkaar eens te zijn over waarden in de samenwerking. Hoe simpel het ook klinkt: spreek af om eerlijk te zijn, elkaar te respecteren en er voor elkaar te zijn. Bespreek ook met elkaar wat dat precies betekent. 

Meer weten?

• Een goed teamgevoel begint met een veilige werkplek. Welke invloed heb je zelf op de schoolcultuur?
• Lees bij de Kennisrotonde het rapport: Welke interventies kunnen de effectiviteit van grote (docenten)teams verhogen?

Op dit moment is ons verder geen wetenschappelijk onderzoek bekend naar bewezen methoden van teambuilding binnen docententeams. Mocht dat onderzoek wel bestaan, laat het ons weten zodat we het kunnen toevoegen aan dit artikel.