Hoe ervaren en startende leraren van elkaar kunnen leren

Een ervaren leraar en een starter die bij elkaar te rade gaan over specifieke onderwijskwesties? Het levert Marianne Balen-Van Dijk (66) en Chantal Hage (23) veel op, zoals kennisdeling en werkplezier. 

Hage geeft Nederlands en is mentor van een brugklas op het MollerJuvenaat in Bergen op Zoom. Balen-Van Dijk was jarenlang haar collega en is net met pensioen. Een gesprek over hoe ze van elkaar leren. 

Hage: “We gaven allebei hetzelfde vak en werkten als vakgroepgenoten met elkaar samen. Als jonkie had ik er veel profijt van dat zij veel ervaring had. Ik kan haar nog steeds van alles vragen. Over klassenmanagement of hoe je het beste met bepaalde ouders omgaat. Voor een deel weet ik dat natuurlijk wel, maar het is fijn om het te bespreken met een ervaren collega.”  

Balen-Van Dijk: “Andersom heb ik ook altijd veel steun gekregen van jongere leerkrachten. Zeker in periode met onderwijs op afstand. Dan had ik bijvoorbeeld een filmpje gemaakt, maar snapte ik niet hoe ik het geluid eronder moest krijgen. Als ik vragen aan mijn collega’s appte, kreeg ik hele instructiefilmpjes terug. Dat leren van elkaar werkt dus echt twee kanten op. Het hybride lesgeven vond ik heel zwaar en ik vond het troostend om te horen dat jonge collega’s dit ook ervaarden, en dat dat dus niet aan mijn leeftijd lag.” 

Natuurlijke wisselwerking

Hage: “Bij ons op school verloopt die wisselwerking tussen jong en wat ouder heel natuurlijk, maar ik heb ook stages gelopen op scholen waar de ervaren leraren alleen maar met elkaar optrokken.”

Balen-Van Dijk: “In ons team zijn veel jonge mensen tegelijk begonnen en dat heeft iets veranderd, het is een mix die goed werkt. Chantal en ik hebben wel een bijzondere klik. We hebben ook buiten schooltijd regelmatig contact. Ik wist dat zij dit jaar een paar leerlingen had met wie ik vermoedde dat het wel eens heftig zou kunnen worden. Dus videobelde ik haar even vanaf mijn vakantieadres om te vragen of alles goed ging.” 

Hage: “Dat iemand zonder vooroordelen naar je luistert, is heel fijn. En ik hou er goede tips aan over. Marianne kan door haar ervaring soms beter inschatten of een gebeurtenis normaal is. Bij de leerlingen over wie ze net over sprak, heb ik op haar advies eerder mijn grenzen aangegeven. Ook omdat het ging om een grote brugklas met veel zorgleerlingen. Ik heb ook weleens contact gehad met een ontevreden ouder. Marianne had die ouder al eerder gesproken en door er met haar over te praten, bleef ik er niet mee rondlopen en trok ik het me minder persoonlijk aan.” 

Tips van Chantal Hage en Marianne Balen-Van Dijk voor het stimuleren van de samenwerking tussen ervaren en startende leraren: 

• Koppel ervaren leraren aan startende leraren en geef de ervaren leraar daarbij een mentorrol. 
• Houd intervisiebijeenkomsten waar startende en ervaren leraren casussen uit kunnen wisselen. 
• Probeer een open houding aan te nemen richting je collega’s. Kijk bijvoorbeeld wat collega’s doen tijdens een projectweek en laat je inspireren.
• Startende leraren nemen vanuit hun opleiding de nieuwste inzichten en (online) werkvormen mee. Geef ze de kans die te delen met het team.
• Stimuleer in je team het vragen stellen aan elkaar. Of het nu gaat om ict-problemen of incidenten in je klas. Spreek je uit, want alleen dan kun je hulp en steun krijgen van collega’s.  
• Investeer in een open cultuur waarin iedereen een kans krijgt. Organiseer bijvoorbeeld activiteiten samen zodat je elkaar beter leert kennen. De directie of het managementteam van een school zou hierin moeten investeren. 
• Als de sfeer in een team niet goed is, schakel dan experts van buiten in om dit te verbeteren. 

Minder werken richting je pensioen

In de cao-onderhandelingen wordt regelmatig gesproken over de groep ervaren leraren die in de laatste fase van hun carrière zitten. Volgens Roelf van der Ploeg van de AOb gaat het er in alle regelingen om dat mensen zo lang en goed mogelijk kunnen doorwerken. Zo wordt in het zogenoemde Generatiepact gestimuleerd dat een ervaren leraar een startende leraar kan bijstaan. Van der Ploeg: “Vroeger waren ervaren personeelsleden in één keer weg als ze met pensioen gingen. Met deze regelingen worden ze gestimuleerd om langzaamaan minder te gaan werken. Zo kunnen ze hun kennis overdragen voor ze stoppen en houden ze het in die laatste periode beter vol.” 

Meer lezen?

• Wat je moet weten als je eerder met pensioen wilt gaan.
• Stichting LeerKRACHT biedt praktische hulpmiddelen om samen met collega’s en leerlingen het onderwijs te verbeteren.