Marleen verloor haar kind aan zelfdoding: ‘Maak psychisch leed op school bespreekbaar’

Flo worstelde vanaf haar 9e met depressieve gevoelens. Op haar 19e overleed ze aan zelfdoding. Haar moeder Marleen ervaarde niet altijd steun van leerkrachten in de jaren dat haar dochter ziek was. Door haar ervaringen te delen, hoopt ze leraren handvatten te geven voor het bespreekbaar maken van depressieve gedachten en zelfdoding. Ze hoopt zo andere jongeren te helpen.

“Tien jaar geleden werd mijn dochter Flo, de oudste van mijn vier kinderen, ziek. Haar aandoening was onzichtbaar en ongrijpbaar, maar daarom niet minder zwaar en aanwezig. Een psychische ziekte verwacht je niet bij een negenjarig kind, toch bleek dat ze eraan leed en dat het chronisch was. We doorliepen vele hulpverleningstrajecten, maar de laatste twee jaar kreeg ze niet de therapie die ze nodig had. Mede daardoor beperkte haar levensvreugde zich tot vluchtige momenten. Het verlangen naar rust werd steeds groter en ten slotte allesoverheersend. Afgelopen mei was het voor Flo na lang vechten echt klaar. Ze liet haar moeilijke leven los. Flo stierf op negentienjarige leeftijd een zelfverkozen dood.”

Openheid over haar problemen

“Flo was een heel sterk en krachtig meisje met duidelijke doelen in haar leven. Al vanaf de basisschool wilde ze juf worden. Daar had ze een bijzondere motivatie voor. Ze wilde geen juf worden met een boekje, maar een juf die een kind ziet en het van daaruit laat leren en groeien. Die motivatie kwam voort uit haar eigen ervaring. Ondanks de openheid van Flo en van ons als ouders, werden de problemen die Flo ervaarde niet gezien of aangenomen door een aantal leraren. Wat we ook deelden vanuit de thuissituatie en vanuit de gesprekken en adviezen vanuit de hulpverlening: enkele leraren hielden vast aan hun – vertekende – beeld van Flo.”

Echt gezien worden

“Op school was Flo namelijk een modelleerling. Een vrolijk, spontaan en behulpzaam meisje dat haar zaakjes op orde had en goede cijfers haalde. Behalve dat ze misschien wat minder eigenwijs en stellig mocht zijn, was er bij haar niets om je zorgen om te maken, zo was het beeld van leraren. Gevoed door deze ervaring leerde Flo al heel jong om een masker op te zetten en haar lijden daarachter te verstoppen. Om dat masker af te kunnen en durven zetten, moest ze zich veilig en gezien voelen. Dat gebeurde toen ze in groep 8 een leraar trof die haar wel echt zag. Ze ervaarde dankbaar het verschil en wist toen wat voor juf ze later zelf wilde worden.”

Verder kijken dan de buitenkant

“De ervaringen van mijn dochter laten zien dat het de moeite waard is om verder te kijken dan de buitenkant. Veel zaadjes van psychisch leed, van welke aard of door welke oorzaak dan ook, ontkiemen al op jonge leeftijd. Door hiervoor al op de basisschool aandacht  te hebben, kun je vanaf de basis het groeiproces beïnvloeden en daarmee een groot en waardevol verschil maken.”

“Dit verhaal is allerminst bedoeld als verwijt en ik geloof niet dat er garanties of voorwaarden waren die de dood van Flo hadden kunnen voorkomen. Maar ik geloof wel dat het leven voor Flo makkelijker had kunnen zijn als ze vaker en beter gezien en begrepen was. Ik hoop vooral dat dit verhaal duidelijk maakt dat je als leraar echt een verschil kunt maken. Je hoeft geen hulpverlener te zijn, je hoeft ook niks op te lossen. Er gewoon zijn en oprecht geïnteresseerd zijn is ontzettend waardevol, voor de leerlingen en voor de ouders. Flo is er niet meer, maar laat haar dromen voortleven in elk kind voor wie jij het verschil kan maken.”

Ter nagedachtenis aan Flo. Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met haar ouders, lerares en 113 Zelfmoordpreventie en is onderdeel van een drieluik over suïcide onder leerlingen. Lees ook de ervaringen van een basisschoolleerkracht van Flo en de adviezen van stichting 113 Zelfmoordpreventie over het bespreekbaar maken van suïcidale gedachten op school. 

Meer weten?

• Praten over zelfmoordgedachten kan anoniem: chat via 113.nl, bel 113 of bel gratis 0800-0113
• Leraren kunnen ook bellen naar de overleg- en advieslijn via 020-311 38 88 (werkdagen tussen 10:00 en 16:00 uur).
• De online training suïcidepreventie is gratis en geschikt voor het onderwijs. 113 geeft ook trainingen en workshops op scholen. 
• Op de onderwijspagina van 113 vind je meer informatie over hoe je als school kunt omgaan met suïcidepreventie.
• Lees ook ons artikel over handvatten voor het praten met leerlingen die het mentaal lastig hebben.
• Stromae vertelt in zijn nummer L’enfer over zijn donkere gedachten en maakt daarmee het onderwerp zelfdoding bespreekbaar.