Zo kun je racisme en discriminatie laten zien en horen

Ook jouw leerlingen horen over anti-homogeweld en de Black Lives Matter-beweging. Sommige van hen hebben regelmatig zelf met racisme of discriminatie te maken. Video en audio kunnen bijdragen aan het beter bespreekbaar maken van deze gevoelige onderwerpen. Drie tips voor het gebruikmaken van beeld en geluid in je les.

Tip 1: Racisme toen

We schamen ons nu voor dingen die we vroeger heel normaal vonden. Hebben de leerlingen in jouw klas wel eens dingen gedaan waar ze zich nu voor schamen? En kunnen ze voorbeelden bedenken van manieren waarop mensen met een zwarte huidskleur vroeger werden behandeld, die nu ondenkbaar zou zijn? Bekijk vervolgens onderstaand videofragment van de Wereld Expo 1958 in Brussel waar bezoekers, over het algemeen witte westerlingen, zwarte mensen konden ‘bezichtigen’ in een speciaal nagebouwd Afrikaans dorp.

Tip 2: Etnische profilering

Racisme en discriminatie zijn niet alleen iets van lang geleden en ver van ons bed, maar ook van het hier en nu. Heeft een leerling in jouw klas wel eens met discriminatie te maken gehad? Rapper Typhoon kreeg een paar jaar geleden te maken met etnische profilering. Hij werd door de politie in Zwolle aangehouden omdat ze zijn luxe auto verdacht vonden, gezien zijn leeftijd en huidskleur. Nadat de politie constateerde een fout te hebben gemaakt, bood deze niet alleen excuses aan, maar vroeg ook om de hulp van de rapper, zoals is te zien in het NOS Journaal.

Tip 3: Wel of geen racisme?

Discriminatie is niet altijd opzettelijk. Soms hebben bepaalde woorden of gebruiken, die geen racistische oorsprong hadden, in de loop van de tijd een andere lading gekregen. Denk bijvoorbeeld aan negerzoenen. Hebben jouw leerlingen zelf wel eens iets gedaan of gezegd dat achteraf discriminerend bleek te zijn of dat zo opgevat werd? In onderstaand fragment uit de serie Brugklas kun je zien hoe een onschuldig bedoelde opmerking uitgroeit tot een heftige discussie over racisme. Vinden jouw leerlingen het ook racisme als iemand geen racistische bedoeling heeft?

Meer weten?

• Vind hier nog meer manieren, programma’s en tools om in de les aandacht te besteden aan racisme en discriminatie.
• Lucelle Deneer, docent maatschappijleer en ambassadeur van Leraar24, geeft tips voor het omgaan met racisme en discriminatie in de klas. 
• Een goede sfeer in de klas waarin leerlingen elkaar respecteren en waarderen is belangrijk als je onderwerpen als racisme en discriminatie bespreekbaar wilt maken. In dit artikel staan voorbeelden hoe je hieraan kunt bijdragen. 
• Kijk met je klas de documentaire ‘Een pop zoals ik‘ (trailer), waarin kinderen van kleur die moeite hebben met het vinden van hun identiteit een pop mogen uitkiezen die op ze lijkt.
• Op beeldengeluidopschool.nl vind je een lijst met meer video’s over dit onderwerp. Je kunt zelf fragmenten kiezen, bewerken en gebruiken. Lukt het niet om de lijst of de video’s te bekijken? Mail dan naar opschool@beeldengeluid.nl, dan regelt Beeld en Geluid op school dat je zo snel mogelijk toegang krijgt.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met beeldengeluidopschool.nl. Deze digitale mediacollectie bevat 150.000 uitzendingen van televisieprogramma’s die iedereen in het onderwijs gratis mag gebruiken.