‘Laat leerlingen kennismaken met zaken die ze thuis niet meekrijgen’

Hermen Schotanus Blok (@vmbodocent) vindt dat onderwijs de grote gelijkmaker moet zijn, in strijd met de kansenongelijkheid die er op dit moment is. “Het zou niet moeten uitmaken waar je wieg staat, want in de klas krijgt iedereen hetzelfde aantal uren les en dezelfde kansen om er wat van te maken.” Daarom nodigt hij vaak allerlei mensen uit in zijn klas.

In deze rubriek vragen we onderwijsmensen die je kent uit het publieke debat of die zich laten horen op sociale media naar hun persoonlijke missie én missers.

Naam: Hermen Schotanus Blok (@vmbodocent)
Bekend van: Stichting Meester Rembrandt en Talent van Buiten. “Door middel van een betaald oriëntatietraject kunnen mensen van buiten het onderwijs weloverwogen besluiten of zij de overstap naar het onderwijs willen maken.” 

Mijn persoonlijke onderwijsmissie: 

“Als de eerste onderwijsjaren van leerlingen goed verlopen, draagt dat bij aan een fijnere samenleving. Het onderwijs zou de grote gelijkmaker moeten zijn, in strijd met de kansenongelijkheid die er op dit moment is. Het maakt niet uit waar je wieg stond, in de klas krijgt iedereen hetzelfde aantal uren les en dezelfde kansen om er wat van te maken. Als leraar kun je jouw leerlingen kennis laten maken met zaken die ze thuis niet meekrijgen. Je kunt bijvoorbeeld iets doen aan het beeld dat leerlingen soms hebben van bepaalde groepen mensen waarmee ze zelf niet in aanraking komen. Nodig eens een advocaat of minister uit in de klas en zorg dat leerlingen met hen in gesprek gaan. Wat leerlingen niet kennen, daar kunnen ze makkelijk over oordelen.” 

Deze les leerde ik toen ik in het onderwijs begon:

“Zonder relatie geen prestatie, contact maken met je leerlingen. Ik begon op mijn achttiende als leraar in opleiding op een lastige school in Utrecht Overvecht en dat heeft me snel sterker gemaakt. De leerlingen daar testten me uit en ik ben gelijk het gesprek met ze aangegaan. Ik wilde weten waarom ze zich zo gedroegen. Ik heb me kwetsbaar opgesteld en benoemd wat ik zwaar vond. Ik heb veel geïnvesteerd in die relatie en dat hielp. Het begint allemaal met je inleven in de leerlingen: waarom denken ze zo? Probeer onderzoek te doen naar waarom ze bepaald gedrag vertonen.” 

De grootste misvatting in het onderwijs: 

“Nieuwe leraren of zij-instromers onderschatten soms de cultuur van het onderwijs. In de praktijk is iedereen heel druk met zijn eigen klas. Dat betekent dat je het echt zelf moet doen en dat kan best zwaar zijn, zeker in het begin. Wat ik ook merk: docenten denken vanuit de inhoud. Als geschiedenisleraar ligt je interesse bij geschiedenis, maar dat betekent nog niet dat de klas het automatisch leuk vindt. Je bent bijvoorbeeld – voordat je je verhaal kunt afsteken – tijd kwijt aan het onder controle krijgen van je groep.” 

Als ik één ding mocht veranderen in het onderwijs:

“Dan zou ik de weg ernaartoe veranderen. Ik vind dat de lerarenopleiding en de onderwijspraktijk niet goed op elkaar aansluiten. Er vallen veel mensen uit omdat het klassenmanagement, de cultuur binnen de school en de doorgroeimogelijkheden tegenvallen, en de lerarenopleidingen bereiden je daar niet genoeg op voor. In het onderwijs moeten we steeds meer naar de individuele leerling kijken, maar de lerarenopleidingen kijken zelf niet naar de individuele student op hun eigen opleiding. Daar moet elke aankomende leraar hetzelfde leren.”  

Dit blijft een uitdaging in mijn werk: 

“Wat heeft een kind nodig om vandaag en in de toekomst gelukkig te zijn? Dat blijft een lastige vraag. Aan de ene kant moeten we ons bezighouden met de basisvaardigheden, aan de andere kant is het belangrijk dat kinderen leerplezier ervaren en leren wat ze zelf interessant vinden. Met dat laatste houden de vernieuwende onderwijsvormen zich vooral bezig. Er lijken twee kampen te zijn in onderwijsland en beide wegen laten zich jammer genoeg lastig combineren.” 

Sociale media gebruik ik op deze manier:

“Op Facebook deel ik vooral veel nieuws, en dat lokt reacties uit. Die reacties zetten me weer aan denken. Op Linkedin ben ik vooral bezig met mijn netwerk voor Stichting Rembrandt. Mijn doel is dat mensen naast #opentowork ook #open2educate gaan gebruiken. Op Instagram wil ik vooral de lol van het vak delen. Als je als docent niet grappig bent, dan heb je het zwaar. Denk maar aan je eigen schooltijd: van de docenten om wie je moest lachen leerde je het meest.”  

Meer weten?

• Met een rijke schooldag voor alle leerlingen wordt gewerkt aan kansengelijkheid. Op het CSG Anna Maria van Schurman in Franeker doen ze dat bijvoorbeeld met de Einstein Class.
• In dit dossier over Kansengelijkheid in het onderwijs van het Nederlands Jeugdinstituut is te lezen hoe onderwijs de de gelijkmaker kan zijn.
• Het programma Gelijke Kansen van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap werkt het verminderen van kansenongelijkheid in het onderwijs.