‘De lat voor mijn leerlingen ligt nu precies op de juiste hoogte’

Sjoerd Nicodem werkt fulltime in het voortgezet speciaal onderwijs. Vier dagen als mentor en één dag als coördinator van het rijbewijstraject. Hij heeft gezorgd voor verschillende simulatoren op school waarmee leerlingen leren lassen, autorijden en een vorkheftruck besturen. Dat is leuk voor de leerlingen én het bevordert hun doorstroom naar een baan.

Wat kenmerkt de school waar jij werkt?
“Het Schreuder College De Villeneuvestraat in Rotterdam waar ik werk is een cluster 4-school waar leerlingen vaak terechtkomen vanwege een opeenstapeling van beperkingen en omdat ze bijvoorbeeld niet meer passen in het regulier onderwijs. Omdat ze zelf niet voor praktijkonderwijs hebben gekozen, voelen ze zich vaak tekortgedaan. Aan ons de taak om ze weer te motiveren om tot leren te komen. We proberen het onderwijsaanbod zo aantrekkelijk mogelijk voor ze te maken. Dat doen we door erop uit te gaan. De gymleraar neemt ze bijvoorbeeld mee uit BMX’en, schaatsen en vlotten bouwen. En de loopbaanoriëntatie-coördinator organiseert uitjes naar plekken waar leerlingen kunnen ontdekken wat ze willen worden, bijvoorbeeld naar EIC Mainport waar ze kennismaken met banen in de haven. We vinden het belangrijk dat leerlingen weer plezier krijgen in leren, en dat hoeft niet altijd uit een boek.”   

Hoe ontstond het idee om met simulatoren te gaan werken? 
“Voor leerlingen met gedragsproblemen is het lastig om een baan te vinden, dat blijkt ook uit de Staat van het Onderwijs. Ongeveer 30 procent van de leerlingen uit het praktijkonderwijs belandt na school in een uitkeringssituatie. Dat aantal is veel te hoog en je zou eruit kunnen concluderen dat de huidige praktijkscholen onvoldoende aansluiten op de arbeidsmarkt. Wij hebben nagedacht over wat leerlingen nodig hebben om die aansluiting wel te vinden. Zo kwamen we uit bij simulatoren waar we er inmiddels – dankzij sponsorgeld en subsidies – drie van hebben: een las-, vorkheftruck- en rijsimulator. Rond de vorkheftrucksimulator hebben we een vorkheftruck gebouwd en rond rijsimulator een Mini, waardoor het net echt lijkt.” 

Waarom denk je dat die simulatoren leerlingen wél voorbereiden op de arbeidsmarkt?
“Via de vorkheftruck- en lassimulator leren leerlingen een vak. Lassen is bijvoorbeeld niet meteen voor iedereen weggelegd. Dankzij de simulator kunnen ook leerlingen met een verminderde motoriek leren lassen. De praktijkvakdocent van algemene techniek kijkt vanaf een afstand mee en zodra een leerling het goed kan, mag hij overstappen op het echte laswerk. Een leuke bijkomstigheid is dat door de simulator ook meer meisjes geïnteresseerd raken in lassen. 
Ook het behalen van hun rijbewijs is belangrijk voor deze leerlingen. Flinkt wat leerlingen van onze school komen terecht in een baan met onregelmatige werktijden. In de haven draai je bijvoorbeeld vaak nachtdiensten. Als je geen rijbewijs hebt, ben je afhankelijk van anderen om op je werk te komen. Die afhankelijkheid willen we zo klein mogelijk maken. Daarom sparen leerlingen vanaf hun eerste leerjaar bij ons € 12,50 per maand. We werken samen met een rijschool waar leerlingen na vier jaar met de € 600,- die ze gespaard hebben hun rijbewijs mogen halen. De kosten kunnen we ook drukken omdat ze hun eerste lessen in de simulator volgen. Het resultaat is dat veel leerlingen onze school straks verlaten met een rijbewijs.” 

Wat brengt deze manier van lesgeven jou?
“Aan het einde van de dag houd ik energie over. Dat komt denk ik door wat ik voor ogen heb: leerlingen plezier laten beleven aan school en ze klaarstomen voor de arbeidsmarkt. Dat lijkt aan te slaan. Qua uitdaging ligt de lat nu op de juiste hoogte voor de leerlingen, waardoor ze tot leren komen. 
Al kan mijn klas door een verandering nog steeds uit balans raken. Zo begon ik dit schooljaar met negen leerlingen, drie weken later kwam er een tiende leerling bij die al binnen een kwartier de leider van de groep was en mijn klassenmanagement verstoorde. Gelukkig werk ik inmiddels lang genoeg in het gespecialiseerd onderwijs om te weten dat je je in dit soort gevallen niet uit de tent moet laten lokken. Door rustig te blijven en dingen los te laten is hij nu geland. Hij is pas 12 jaar oud, maar nu al een boom van een vent. Laatst zat hij in de vorkheftrucksimulator en vroeg hij: ‘Meester, wilt u een foto van mij nemen? Dan kan ik die naar mama sturen.’ Op dat soort momenten smelt mijn hart.”

Werk je ook in het speciaal onderwijs en wil je daarover vertellen? Mail ons.

Meer weten?

• Leraar Ardi Sanwikrama wil zijn leerlingen met ASS klaarstomen voor de echte wereld. Daarom laat hij ze onder andere een keer per jaar een bioscoop runnen.
• Hoe help je jongeren die thuiszitten terug naar school?
• Op de website van Steunpunt Onderwijs vind je meer informatie over hoe je kunt voorkomen dat jongeren thuis komen te zitten.