‘Ik durf me kwetsbaar op te stellen naar mijn leerlingen’

Annelou Molendijk staat al bijna tien jaar met een stralende lach voor de klas. Haar enthousiasme is niet onopgemerkt gebleven: in 2022 was ze een van de laatste drie genomineerden voor Leraar van het Jaar voortgezet onderwijs. Ze vertelt wat haar drijft en hoe ze haar leerlingen vertrouwen geeft.

Waarom ben je in het praktijkonderwijs gaan werken?
“Na mijn opleiding ben ik eerst op een vmbo-school aan de slag gegaan. Ik vond het geweldige leerlingen, maar toen het praktijkonderwijs vijf jaar geleden op mijn pad kwam was ik verkocht. Ik zag veel overeenkomsten met de vmbo-groepen aan wie ik in Rotterdam en Den Haag les had gegeven. Op het HPC Centrum voor praktijkonderwijs in Rotterdam zijn de leerlingen vaak nog kwetsbaarder. Mijn leerlingen hebben veel meegemaakt, waardoor er veel achter hun gedrag en zelfbeeld schuilgaat.” 

Waaraan moest je wennen in het begin?
“Aan het lage zelfbeeld en het gebrek aan zelfvertrouwen van de leerlingen. Veel van mijn leerlingen hebben geen leuke basisschooltijd gehad of hebben het gevoel gekregen dat ze niet goed genoeg zijn en dat ze daarom naar het praktijkonderwijs moesten. Ook maken veel van mijn leerlingen mee dat mensen die ze vertrouwen of waar ze een band mee opbouwen ze verlaten, wat weer een deuk oplevert. Het eerste wat ik tegen mijn mentorklas zei was: ‘Ik ben er voor jullie en ik ga niet weg.’ Op onze school heb je je mentorklas voor twee jaar, waardoor je echt wat met de leerlingen kunt opbouwen. Ik dacht: ik ga laten zien dat ze er wel toe doen. Ik ga er voor ze zijn. Vooral door heel veel te praten, te kijken en te luisteren naar wie ze zijn en wat ze hebben meegemaakt en door dat serieus te nemen. Maar ook door lesmateriaal op hun eigen niveau aan te bieden, waardoor een leerling ineens wél een tien haalt voor rekenen en trots op zichzelf kan zijn. En, ook niet onbelangrijk: ik sta altijd met een glimlach voor de klas en probeer positiviteit uit te stralen. Het effect is dat ik dat ook terugkrijg van de leerlingen.”

Wat brengt een werkdag jou?
“Heel veel plezier. Ik lig soms helemaal in een deuk met die gasten en voer vaak mooie gesprekken met ze. Het valt me op dat mijn leerlingen enorm veel zelfreflectie hebben en mij ook een spiegel voor kunnen houden. Ik ben een tijd ziek geweest, wat te zien was aan mijn huid en ik had soms veel last van jeuk en pijn. Mijn leerlingen zagen dat en zeiden: ‘Je staat wel met een glimlach voor de klas, maar we zien dat het niet goed met je gaat.’ Dat heeft me geleerd mezelf kwetsbaar op te stellen. Andersom doen zij dat ook. Van die eerste klas ben ik uiteindelijk vier jaar mentor gebleven. Toen ik begon was het een lastige klas, maar na twee jaar waren ze tot rust gekomen. Ze kwamen in opstand omdat ze mij als mentor wilden houden. Uiteindelijk zijn het dus vier jaar geworden.”

Welke momenten vind je lastig?
“Wanneer leerlingen echt iets weigeren of in het negatieve blijven hangen. Soms is dat bijna niet om te buigen, dat kan frustrerend zijn. Veel van mijn leerlingen hebben een licht verstandelijke beperking die ze soms in de weg zit. Ik kan zeggen dat ze iets niet moeten doen, maar dan komt er iemand naar ze toe die zegt dat ze het wel moeten doen, en dan doen ze het toch. Ook als ik het al vijftig keer besproken heb. Gelukkig heb ik geduld en geef ik niet op, maar dat is soms wel pittig. Wat ik ook lastig vond was om na vier jaar afscheid nemen van mijn bijzondere mentorklas. Bij het afscheid heb ik de ogen uit m’n kop gejankt. We hadden zo’n mooie band met elkaar opgebouwd, het was echt een familie geworden. Komend jaar ga ik trouwen, ik heb ze allemaal uitgenodigd voor de bruiloft.”

Welke momenten vind je bijzonder?
“Als leerlingen aangeven dat ze bij me willen blijven. Als ze zeggen dat ik als een tweede moeder voor ze ben. Of als ouders mij bellen zodra er iets aan de hand is en mij om advies vragen. Ik ben pas zevenentwintig, dus ik vind het een compliment dat ze mij dan raadplegen. De band met ouders vind ik heel belangrijk. Ik houd ze van alles op de hoogte en ben altijd bereikbaar voor ze. Bij ons op school draait het meer om de relatie dan om de prestatie.”

Werk je ook in het speciaal of praktijkonderwijs en wil je daarover vertellen? Mail ons.

Meer weten?

• Als het contact tussen leerling en leraar goed is, voelen leerlingen zich veilig, kunnen ze actief meedoen, zijn hun leerprestaties hoger en kunnen ze zich optimaal ontwikkelen.
• Hoe bouw je aan een goede band met je leerlingen?
• Leraar Esther Wokke heeft een onderwijsmissie: ervoor zorgen dat elke leerling in Nederland lekker in z’n vel zit.
• Hebben je leerlingen veel meegemaakt? Ontdek hoe je traumasensitief lesgeeft.