Promoveren als leraar? Zo kan het
Heb je wetenschappelijke ambities én wil je voor de klas blijven staan? Het ministerie van OCW financiert verschillende beurzenprogramma’s om dit mogelijk te maken. Een daarvan is de Promotiebeurs voor leraren, waarmee je voor een deel vrijgesteld wordt van je aanstelling om promotieonderzoek te doen. Leraar Marietje Beemsterboer deelt haar ervaring.
Het doel van de Promotiebeurs voor leraren is het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs en het versterken van de aansluiting tussen universiteiten en scholen. Met de beurs kunnen leraren uit het po, vo, so, mbo en hbo promotieonderzoek doen.
“De beurs is een vervangingssubsidie voor de school”, zegt Majka Geerts, beleidsmedewerker bij de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek en betrokken bij het proces van het aanvragen en regelen van de promotiebeurzen voor leraren. “Leraren kunnen worden vrijgesteld voor de helft van hun contract met een maximum van 0,4 fte voor een periode van vijf jaar.”
Of die 0,4 fte voldoende is, hangt volgens Geerts af van de kandidaat, het project en het begeleidingsteam. “We zien dat kandidaten met een promotiebeurs hun onderzoek over het algemeen afronden binnen de gestelde tijd.”
Praktische zaken
Beemsterboer stond tijdens haar promotieonderzoek drie dagen per week voor de klas en werkte twee dagen aan haar onderzoek. “Het was soms lastig omdat ze zowel op school als thuis niet volledig begrepen waar ik mee bezig was.”
Daarnaast zijn er een aantal praktische zaken om rekening mee te houden, zoals het opvangen van de dagen dat een leraar bezig is met zijn promotie. Beemsterboer: “Het duurde een aantal maanden voordat mijn vervanging helemaal rond was.”
Een wetenschappelijke kijk
Er zijn verschillende redenen waarom leraren willen promoveren, zegt Geerts. “Ik hoor vaak dat leraren al tijdens hun opleiding de ambitie hadden om te promoveren, maar dat het niet de juiste timing was. Ze wilden bijvoorbeeld eerst ervaring opdoen in het onderwijs.”
De insteek van de onderzoeken verschilt, maar is grofweg in te delen in twee groepen, weet Geerts. “Er zijn projecten die direct vanuit het onderwijs komen, van leraren die tegen een probleem aanlopen en daar echt iets aan willen doen. Daarnaast zijn er leraren die hun kennis willen verdiepen en een vakspecifiek project uitvoeren, bijvoorbeeld vanuit het vak geschiedenis.”
Het aanvragen van een beurs
Jaarlijks zijn er twee aanvraagrondes voor een promotiebeurs: een in het voorjaar en een in het najaar. Onderdeel van de aanvraag is een duidelijke beschrijving van het voorgestelde onderzoek. “Het is belangrijk om in het onderzoeksplan duidelijk te maken welk gat in de wetenschap je wilt opvullen”, zegt Geerts.
“Het plan wordt onder andere beoordeeld op de potentiële bijdrage aan de wetenschap, de onderzoeksopzet en de potentiële bijdrage aan het onderwijs of de maatschappij en de kwaliteit van de kandidaat. Uit de ingediende aanvragen kiest een wetenschapsbrede beoordelingscommissie de kansrijkste kandidaten. Het hele proces neemt zo’n zes maanden in beslag.”
Marietje Beemsterboer ziet voordelen van promoveren voor zowel de leraar als voor de school: “De promotiebeurs kan ervoor zorgen dat leraren die ambitie hebben in de wetenschap, ook hun werk als leraar kunnen blijven doen. Daardoor houd je uiteindelijk gemotiveerde leraren voor de klas.”
Is promoveren iets voor jou? 4 tips
1. Kies een onderwerp waarbij je echt betrokken bent
Je bent vijf jaar bezig met het onderzoek, dus zorg dat je een thema kiest dat je goed ligt. Het is belangrijk dat je intrinsiek gemotiveerd bent om er veel tijd aan te besteden.
2. Regel een promotor
Voordat je een aanvraag kunt doen, ga je op zoek naar een promotor: iemand die is aangesloten bij een Nederlandse universiteit en die je kan bijstaan tijdens het promoveren. Kies iemand waarmee je goed kunt samenwerken, en bij wie je je op je gemak voelt, vooral wanneer het even niet zo lekker gaat.
3. Stel een goed onderzoeksplan op
Het is van belang om het onderzoeksplan zelf te schrijven en er moet een duidelijke inspraak en samenwerking te zien zijn tussen de kandidaat en de promotor.
4. Let op de samenwerking
Bij het promoveren zijn verschillende partijen betrokken, zoals de kandidaat zelf, de school, de promotor en de universiteit. Een gestroomlijnde samenwerking en communicatie tussen alle partijen is van belang voor het succesvol promoveren.
Meer weten?
- Lees meer over de Promotiebeurs voor leraren. Naast de promotiebeurs zijn er meer (specifieke) onderzoeksbeurzen voor leraren. Twee keer per jaar is er een informatiedag vanuit NWO.
- Bekijk ook deze handige infographic over de Promotiebeurs voor leraren.
