Geen smartphones in de klas? Deze school gaat nog een stapje verder
Het landelijk advies om smartphones uit de klassen van middelbare scholen te weren, gaat het Cygnus Gymnasium in Amsterdam niet ver genoeg. De school wordt helemaal smartphonevrij. Ook in de pauzes en de tussenuren blijft de telefoon thuis of in de kluis. Leerling Olivia: “Een school is een plek om elkaar te ontmoeten en om te leren, niet om filmpjes te kijken.”
Telefoons weren uit de klaslokalen, was bij het Cygnus Gymnasium sinds vorig jaar al de regel. Maar vanaf schooljaar 2023/2024 zijn smartphones helemaal verboden in de school. Het advies dat smartphones niet langer gewenst zijn in het voortgezet onderwijs (van het ministerie van OCW en organisaties als de VO-raad en LAKS) sterkte de school in het verder aanscherpen van de smartphoneregels.
Thuis of in de kluis
Meerdere docenten op het Cygnus stelden voor de smartphone voortaan helemaal te bannen uit de school. Docent Erik Ex nam vanuit zijn rol als mr-lid en Leraar van het Jaar 2022 het voortouw in een speciale werkgroep op zijn school: de werkgroep smartphonevrij. “Na de coronaperiode merkten we dat het niet goed ging met een aantal leerlingen. Sommigen leken echt te verdrinken in die telefoons. Op papier hadden we het beleid dat ze niet zichtbaar mochten zijn, maar er werd niet gehandhaafd.”
“Stap één was het in kaart brengen van de steun van de leraren. Zeventig procent van mijn collega’s gaf aan dat het telefoongebruik van leerlingen een zorg was. Collega’s die niet voor een verbod waren, beseften daardoor dat andere collega’s veel last hadden van de telefoons. Uiteindelijk vond iedereen het belangrijk hier onze schouders onder te zetten.” Met ingang van 1 oktober 2023 is de regel in de school dat de telefoons thuis blijven of in de kluis.
Ze praten met elkaar
Leerling Oliva is blij met het nieuwe beleid. “De school is een plek om vrienden te maken en om te leren, niet om filmpjes te kijken.” Zij denkt ook dat leerlingen er productiever van zullen worden.
Volgens Erik Ex vraagt het beleid wel wat van het lerarenteam. Er zal meer gesurveilleerd moeten worden in de pauzes, en goed pedagogisch handelen is daarbij belangrijk. Zien de leraren een leerling met een telefoon, dan wordt die ingenomen tot 17.00 uur.
Het nieuwe beleid is nu al zichtbaar in de school, zegt muziekdocent Emma Wissink. “Leerlingen zitten in de pauzes niet op hun telefoon, maar praten met elkaar en lopen door de gangen.” Ze vindt het ook positief dat ze, voordat een les begint, geen discussies meer hoeft te voeren over het wegstoppen van de telefoons.
Leren omgaan met afleiding
Ondanks de overtuiging dat dit beleid goed is voor de leerlingen, benadrukt Erik Ex dat het smartphonebeleid een proces in wording is. “De school werkt met laptops. We buigen ons als team de komende periode over de vraag hoe we daar precies mee om moeten gaan.”
“We zijn geen klooster en het is een illusie dat er nooit meer afleiding zal zijn. We willen onze leerlingen vooral leren omgaan met digitale afleiding. Het moet duidelijk zijn wanneer iets wel en niet mag. Daarom is er inmiddels een protocol gemaakt met heldere afspraken.”
“Voor de manier waarop we met het gebruik van de laptops omgaan hebben we ook input van de leerlingen gevraagd. Eerst was de regel: alleen in het zelfwerklokaal, alleen voor schoolwerk en nooit in de pauze. Na feedback van de leerlingenraad is het geworden: alleen voor schoolwerk en in de kantine, nooit in de pauze.”
Leraar24 volgt het Cygnus Gymnasium in het schooljaar 2023/2024 tijdens dit proces. Tegen welke moeilijkheden loopt de school aan en welke tips heeft het team voor andere scholen?
Praktische tips
- Richt een hoek in met een verzameling bordspellen en kaartspellen op een centrale plek in de school.
- Zorg voor een gevarieerde selectie boeken, tijdschriften en strips op een centrale plek in de school, zodat leerlingen kunnen lezen in de pauze of een tussenuur.
- Bedenk hoe je omgaat met dringende mededelingen, roosterwijzigingen en het bekendmaken van cijfers als leerlingen niet meer beschikken over hun smartphone.
- Overweeg het opzetten van pauzeclubs en hobbygroepen die aansluiten op de interesses van leerlingen. Denk aan muziek, expressie of sport. Stel indien gewenst instrumenten en teken- en knutselmateriaal beschikbaar.
- Faciliteer sportieve buitenactiviteiten tijdens pauzes en tussenuren. Denk aan voetballen, frisbees en tafeltennissets.
- Stel een rustige studieruimte open waar leerlingen hun pauzetijd ook kunnen gebruiken om te leren of huiswerk te maken.
- Verras leerlingen af en toe met (gast)optredens, debatten, talentenshows of teambuildingsactiviteiten tijdens de pauzes.
Meer weten?
- De overheid raadt het gebruik van mobiele telefoons in de klas af vanaf 1 januari 2024.
- Lees meer over de Richtlijn smartphones in de klas bij de VO-raad.
- Dit stappenplan kan helpen bij het ontwikkelen en opstellen van een smartphonebeleid.
- Teacher Tapp vroeg leraren of smartphones verboden moeten worden in de klas.
- Beluister de podcast met docent Simon Verwer over omgaan met digitale afleiding op school.
