Gastcolumn van een efficiënte docent: ‘Dankzij ChatGPT bespaar ik zeeën van tijd’

Economiedocent Jefta Westra stapte van het bedrijfsleven over naar het onderwijs. In het begin kostte het hem veel tijd om zijn draai te vinden én tegelijkertijd zijn lessen voor te bereiden. Tot hij ChatGPT ontdekte als slimme assistent. “De nadruk ligt in het onderwijs vooral op de risico’s, maar je kunt veel tijd besparen door ChatGPT slim in te zetten.”

Wil je ook een gastcolumn schrijven over jouw ervaringen in het onderwijs? Mail ons. 

Werken in het onderwijs is de beste beslissing geweest die ik op carrièrevlak heb gemaakt. Los van het grote aantal vakantieweken, is het een baan waarbij ik mijzelf niet hoef te motiveren om aan het werk te gaan. Een baan waar waardering voor je inzet vanuit de leerling een fantastische beloning is. 

Wel liep ik er als zij-instromer tegenaan dat het veel tijd kost om alle lessen goed en zorgvuldig voor te bereiden. Een les van 45 minuten kost soms evenzoveel voorbereidingstijd, en vaak zelfs meer. Het is alsof je een hele dag in de keuken staat voor het kerstdiner, dat vervolgens binnen 45 minuten verdwenen is in de maag van je gasten. 

Als zij-instromer is alles nieuw bovendien: lesmateriaal, PTA’s, eindtermen. Het is best een kluif om je weg te vinden en tegelijkertijd elke dag je lessen te blijven geven. Ik vond het maken van oefeningen, samenvattingen en planningen vaak een tijdrovende (en veelal repeterende) taak. Al snel dacht ik: dit moet toch anders en beter kunnen. 

Slim uitbesteden

En toen werd in 2022 ChatGPT gelanceerd. Met een enorme hype als gevolg. Hoewel die initiële hype is afgenomen, zijn de mogelijkheden van deze zelflerende tekstmachine alleen maar gegroeid. Er is vooral aandacht voor de risico’s op plagiaat, maar ook in het onderwijs biedt ChatGPT veel mogelijkheden om je werk te automatiseren. Ik zal wat concrete voorbeelden geven. 

Dit zijn taken die je uitstekend samen met ChatGPT kunt uitvoeren:

1. Toetsvragen genereren

Stel je voor dat jij als docent geschiedenis net een les over de Tweede Wereldoorlog hebt gegeven. Door de kernpunten van de les in te voeren in ChatGPT, kun je snel gevarieerde toetsvragen genereren, zoals:

• Wat waren de belangrijkste oorzaken van de Tweede Wereldoorlog?
• Hoe beïnvloedde de oorlog de economieën van de betrokken landen?
• Identificeer twee belangrijke gebeurtenissen die leidden tot het einde van de oorlog.

2. Opdrachten differentiëren

Als docent Nederlands kun je ChatGPT raadplegen voor creatieve opdrachten, zoals:

• Creëer een kort verhaal waarin een personage wordt geconfronteerd met morele dilemma’s.
• Ontwerp een moderne versie van een klassiek toneelstuk en presenteer het aan de klas.
• Onderzoek en presenteer hoe een literair werk de sociale normen van zijn tijd weerspiegelt.

3. Efficiënt vragen beantwoorden

Je kunt ChatGPT ook gebruiken om snel een antwoord te formuleren op vragen die leerlingen stellen, bijvoorbeeld tijdens een natuurkundeles. Denk aan vragen als:

• Leg de wet van behoud van energie uit.
• Wat zijn de belangrijkste principes van de zwaartekracht?
• Hoe werkt het onzekerheidsprincipe van Heisenberg?

4. Samenvatten van theorie

En na het behandelen van een complexe wetenschappelijke theorie kun je als docent ChatGPT vragen een begrijpelijke samenvatting te maken, zoals:

• Geef een korte samenvatting van de evolutietheorie van Charles Darwin.
• Vat de basisprincipes van de kwantummechanica samen.
• Leg de drie wetten van Newton beknopt uit.

5. Automatisering van repetitieve taken

Tijdens een programmeerles kun je ChatGPT inzetten om code te beoordelen, zoals:

• Controleer of deze code de juiste syntaxis heeft en identificeer eventuele fouten.
• Geef suggesties om de efficiëntie van deze algoritme-implementatie te verbeteren.
• Classificeer de programmeerfouten in deze code en geef aan hoe ze kunnen worden opgelost.

Ik gebruik ChatGPT inmiddels dagelijks voor dit soort taken, als voorbereiding op mijn lessen én tijdens mijn lessen. 

De film ‘I, Robot’ uit 2004 laat nog een dystopische wereld zien die wordt overgenomen door zelflerende robots, waardoor menselijke samenlevingen worden ontwricht. Die film laat goed zien hoe kunstmatige intelligentie en zelflerende robots aanvankelijk werden beschouwd. 

Inmiddels hebben in sectoren zoals de auto-industrie, de Rotterdamse haven en in postorderbedrijven zelflerende robots al veel menselijke taken overgenomen. Dit resulteert vooral in aanzienlijke tijdsbesparingen. Ik verwacht dat we dat ook in het onderwijs steeds meer zullen gaan zien. Zelf pluk ik daar inmiddels vooral de vruchten van.  

Jefta Westra is economiedocent op CSG Selion in Groningen. Hij schreef al meerdere gastcolumns voor Leraar24.