‘Zorgen voor studenten? Begin bij de zorg voor jezelf en je collega’s’

Mbo-studenten wapenen tegen stress en ze veerkrachtig maken. Dat is de onderwijsmissie van Lieke Brugman. Op haar eigen school doet ze dat door veel persoonlijk contact te hebben met studenten. “Vragen stellen en luisteren is vaak al genoeg, je hoeft als leraar echt niet altijd met oplossingen te komen.”

In deze rubriek vragen we onderwijsmensen die je kent uit het publieke debat of die zich laten horen op sociale media naar hun persoonlijke missie én missers.

Naam: Lieke Brugman
Bekend als: Leraar van het Jaar voor het mbo in 2023, docent pedagogiek bij de opleidingen onderwijsassistent en (gespecialiseerd) pedagogisch werk, wervingscoördinator van het voortgezet onderwijs naar het mbo op het Astrum College in Velp.

Dit is mijn persoonlijke onderwijsmissie:

“Ik vind het erg belangrijk dat we onze studenten niet alleen als beroepsprofessional opleiden, maar ook als burger. Als ik naar mijn studenten kijk, zie ik dat ze veel ballen hoog te houden hebben. Ze zijn niet alleen druk met school en stages, maar ook met sporten, vrienden en sociale media. Daarnaast zijn er ook studenten die mantelzorger zijn of die financiële verplichtingen hebben. Ik zet me in om deze groep veerkrachtig te maken door ze te leren omgaan met stress en het vinden van de juiste balans tussen inspanning en ontspanning.”

Zo wil ik dat bereiken:

“Als Leraar van het Jaar zet ik me in voor het mentale welzijn van mbo-studenten. Dat doe ik door daar aandacht voor te hebben tijdens mijn lessen, door persoonlijke gesprekken te voeren en landelijk workshops en lezingen te geven. Dat laatste doe ik in samenwerking met organisaties zoals MIND Us en het Trimbosinstituut. Op mijn eigen school werk ik nauw samen met het studentenondersteuningsteam en ben ik welzijnscoördinator. In die rol onderzoek ik wat onze studenten nodig hebben. Ze gaven bijvoorbeeld aan meer informatie te willen over de financiële regelingen waarvoor ze in aanmerking komen. Dat heeft geresulteerd in een flyer met informatie die we tijdens intakegesprekken meegeven aan de studenten.”

Grootste misvatting in het onderwijs:

“Dat je als docent met een oplossing hoort te komen. Luisteren en het gesprek aangaan, is vaak al genoeg. Het zijn juist de kleine dingen die belangrijk zijn: iemand feliciteren met zijn verjaardag, of benoemen dat het vervelend is dat een student hoofdpijn heeft. Door die betrokkenheid voelen studenten zich gezien. Natuurlijk is onze werkdruk hoog, dat maakt het niet makkelijk om alle studenten de juiste aandacht te geven. Een gesprek voeren over hoe het gaat, terwijl je weet dat er een volgende klas op je wacht, is best lastig. Dat kan er soms voor zorgen dat je druk ervaart. Studenten voelen die druk ook en ik denk dat sommigen daarom niet de hulp vragen die ze nodig hebben.

Ik vind dat we moeten kijken naar manieren om die tijd wél vrij te maken. Je kunt een gesprek bijvoorbeeld op een ander moment voortzetten, of die taak als team oppakken. Mentaal welzijn van de studenten is een gedeelde verantwoordelijkheid. Als leraar heb je de taak om te luisteren en te weten naar wie je studenten kunt doorverwijzen.”

Mijn grootste uitdaging:

“Dat is – net als voor veel van mijn collega’s – het vinden van de balans tussen werk en privé en tussen alle taken die ik naast het lesgeven heb. Zelf doe ik dat door op zoek te gaan naar wat mij energie geeft: het contact met studenten. Ik werk gelukkig samen met een onderwijsassistent die kan helpen tijdens de les. Maar ik besef dat niet alle leraren die luxe hebben.”

Als ik één ding mocht veranderen in het onderwijs:

“Dan zou ik zorgen dat alle leraren de juiste coaching en ondersteuning krijgen, zodat ze goed voor zichzelf en daardoor ook goed voor leerlingen kunnen zorgen. In de ideale situatie is er een teamcoach waarbij je terechtkunt met vragen en die jou ondersteunt waar nodig. Is dat niet mogelijk, dan kun je als team ook met elkaar in gesprek gaan om te bekijken hoe je elkaar kunt ondersteunen. Wanneer een collega een moeilijk gesprek voor de boeg heeft met een student of een ouder, kun je bijvoorbeeld voorstellen daarbij aan te sluiten. Alleen al jouw aanwezigheid bij het gesprek maakt dat je collega minder het gevoel heeft er alleen voor te staan. In het verlengde daarvan is het ook belangrijk dat iedere docent de route van hulpverlening binnen de school kent. Het geeft een goed gevoel te weten wanneer je terechtkunt bij een zorgcoördinator of studentondersteuner.”

Meer weten?

• Hoe je als leraar positief kunt bijdragen aan de mentale gezondheid van jongeren.
• Tips om op een goede manier om te gaan met een depressieve leerling.