‘Een schoolomgeving is pas veilig wanneer iedereen zichzelf kan zijn’

Een veilige schoolomgeving én een goede representatie van personen uit de queergemeenschap, daar zet Jeroen Horvers, pedagoog en hoofd educatie bij het COC Nederland zich voor in. Met het Paarse Vrijdag Educatie-pakket wil hij de zichtbaarheid en acceptatie van de lhbti+-gemeenschap vergroten. In zijn podcasts geeft hij leraren tips en handvatten om inclusiever les te geven. “Een leraar die niet aan haar leerlingen durft te vertellen dat ze samenleeft met een vrouw, dat vind ik hartverscheurend.”

In deze rubriek vragen we onderwijsmensen die je kent uit het publieke debat of die zich laten horen op sociale media naar hun persoonlijke missie en de uitdagingen die ze tegenkomen. 

Naam: Jeroen Horvers
Bekend als: programmamanager educatie bij COC Nederland en host van de podcasts ‘De Docentenkamer op Regenboogles’ en ‘Juffen en Meesters op Regenboogles’.

Wat is jouw onderwijsmissie?

“Ik vind het belangrijk dat leerlingen op school de ruimte krijgen om te leren wie ze zijn. Mijn onderwijsresultaten hebben er behoorlijk onder geleden dat ik op school niet mezelf kon zijn. Als jongen die op jongens valt, was ik vooral bezig met het geheimhouden van mijn identiteit en met mezelf ervan proberen te overtuigen dat ik toch hetero was. 

School is niet alleen een plek waar je leert rekenen, lezen, schrijven, maar ook de plek waar je leert samenleven. Een veilige schoolomgeving is daarbij belangrijk, waarbinnen een goede representatie bestaat van personen uit de queergemeenschap. Het scheelt wanneer queerjongeren zichzelf terugzien in de school, bijvoorbeeld in een GSA of in lesmateriaal. Of wanneer de leraar af en toe benoemt dat er gezinnen zijn met twee vaders of twee moeders. Zo maak je het onderwijs inclusiever en diverser.” 

Hoe wil je dit bereiken? 

“Tijdens Paarse Vrijdag besteden we aandacht aan het feit dat iedereen zichzelf mag zijn. Met het Paarse Vrijdag Educatie-pakket proberen we onderwijsprofessionals tools en vaardigheden te geven om het onderwerp bespreekbaar te maken in de lessen. Het is wel belangrijk dat dit door het hele team gedragen wordt. Als je als leerling bij de ene docent wel een zogenaamd grappige opmerking kunt maken over homo’s, en bij de andere niet, dan is dat verwarrend. In het ideale geval heeft een school hier beleid voor opgesteld.”

Snap je de kritiek dat er te veel aandacht is voor Paarse Vrijdag?

“Aan mensen die met kritiek komen, vraag ik altijd: wat bedoel je met te veel aandacht? Heb je het dan over pride? Of over de manier waarop wij er aandacht aan besteden? Vaak merk ik dat er allerlei zaken bij worden gehaald terwijl ik het wil hebben over onderwijs. 

Lhbti+-jongeren worden nog steeds meer gepest dan cishetero jongeren (cisgender betekent dat het geslacht dat je toegewezen krijgt bij je geboorte, overeenkomt met hoe je je voelt, red.). Aandacht besteden aan het belang van respect is daarom zeer relevant. Elke gemarginaliseerde groep heeft een eigen emancipatiebeweging. Voor de queergemeenschap is zichtbaarheid belangrijk, omdat we lange tijd in de schaduw van de samenleving leefden. 

Uit het laatste onderzoek van het CBS blijkt dat achttien procent van de Nederlandse bevolking van vijftien jaar en ouder zich níet identificeert als heteroseksueel. Dat zijn ongeveer 2,7 miljoen mensen. Dat cijfer is stabiel, het zijn er niet ineens meer geworden. Ze zijn alleen meer zichtbaar geworden, bijvoorbeeld in films of series. Die zichtbaarheid is nodig voor de emancipatie van deze groep.” 

Is het onderwijs veilig genoeg voor lhbti+-leraren om zichzelf te kunnen zijn?

 “Ik hoor dat sommigen hiermee worstelen. Zo vertelde een leraar niet aan haar leerlingen dat ze samenleeft met een vrouw, omdat ze bang is dat ze dan de verbinding met haar klas kwijtraakt. Dat vind ik hartverscheurend. Ik ken ook verhalen van directeuren die adviseren om het maar niet over je partner te hebben, vaak omdat ze bang zijn voor gedoe met ouders.  

We hebben het vaak over een veilige omgeving creëren voor kinderen, maar hoe kun je dit bereiken als het voor leraren niet eens veilig is om openlijk over hun partner te praten? Daarom is het belangrijk om als school een antwoord te formuleren op de vraag: hoe gaan wij op school en in het team met elkaar om?”  

Waarom ben je een podcast met regenbooglessen voor het onderwijs begonnen? 

“Ik denk dat het goed is om informatie over dit onderwerp op verschillende manieren aan te bieden. In de podcast komen veel leraren aan het woord die over hun ervaringen vertellen. Een docent en GSA-begeleider van een middelbare school vertelde bijvoorbeeld dat ze haar lokaal tijdens de pauzes openstelt voor leerlingen die een plek zoeken waar ze zich veilig voelen. Zo simpel kan het dus zijn als je wilt bijdragen aan een schoolomgeving waarin iedereen zichzelf kan zijn.”  

Meer weten? 

• Leerlingen hebben recht op onderwijs in een omgeving waar ze worden geaccepteerd en gerespecteerd om wie ze zijn. Zo maak je het onderwerp diversiteit bespreekbaar in het onderwijs. 
• Jeroen Horvers is host van de podcasts Juffen en Meesters op Regenboogles (po) en De Docentenkamer op Regenboogles (vo en mbo) van COC Nederland. Verhalen van experts en mensen uit het onderwijs staat centraal.
• Wil je het onderwerp geaardheid en seksuele identiteit bespreken in relatie tot geloof en cultuur? De documentaire ‘Brieven uit de kast’ (via NPO Start) geeft inzicht in de verhalen van queermoslims.
• Movisie deed onderzoek naar de ervaringen van lhbti+-leerlingen in het voortgezet onderwijs die gepest worden. In het rapport wordt duidelijk welke aanpakken kunnen bijdragen aan een veilige schoolomgeving.