Met muziek de les tot leven brengen? Deze leraren doen het al
Muziek is een fantastische toevoeging aan je les, welk vak je ook geeft. Geschiedenisdocent Daan Krahmer en de ambassadeurs van Leraar24 vertellen hoe ze muziek gebruiken om hun lessen te verrijken.
Lesmethodes staan vaak vol verhalen, maar bevatten nauwelijks verwijzingen naar muziek. Een gemiste kans, vindt muziekliefhebber, schrijver en geschiedenisdocent Daan Krahmer. In zijn lessen maakt hij regelmatig gebruik van de kracht van muziek. “Via een liedtekst kunnen leerlingen zich vanuit een ander perspectief inleven in een gebeurtenis. Het brengt een onderwerp vaak dichter bij hun belevingswereld. Muziek bevat bovendien emotie, wat extra lagen aan het verhaal toevoegt.”
‘Via een liedtekst kunnen leerlingen zich inleven in een gebeurtenis’
Zijn aanpak slaat aan: leerlingen zijn enthousiast over de lessen en de stof blijft vaak beter hangen. Zo vertelde een oud-leerling aan Krahmer dat een les over de Vietnamoorlog dankzij de tekst en muziek van ‘What’s Going On’ van Marvin Gaye veel indruk op haar maakte en haar altijd zal bijblijven.
Ingang in de belevingswereld van leerlingen
Geschiedenis en muziek gaan hand in hand, zegt Krahmer. “Muziek neemt je mee op een tijdreis door de geschiedenis. Reis bijvoorbeeld met Nina Simone af naar 1968, toen ze een paar dagen na de moord op Martin Luther King het nummer ‘Why? (The King of Love is Dead)’ schreef. Er zijn zoveel nummers die over historische gebeurtenissen gaan.”
Krahmer deelt zijn liefde voor muziek en onderwijs graag met andere docenten. Samen met collega Joost van Oort – van JORTgeschiedenis – ontwikkelde hij daarom Watskeburt, een database met 100 uiteenlopende nummers gekoppeld aan historische thema’s en kerndoelen uit het geschiedeniscurriculum. Elk nummer bevat een toelichting en een concrete werkvorm voor in de les.
Ook als je geen geschiedenis geeft, is muziek een waardevol leermiddel, benadrukt Krahmer. “Het biedt een ingang in de belevingswereld van leerlingen. Vaak werkt het twee kanten op en dragen leerlingen zelf ook nummers aan die hen raken of inspireren. Dat leidt tot mooie gesprekken.”
Niet elke les van Krahmer draait om muziek, hij beschouwt het als een extra leermiddel dat hij zo’n tien keer per jaar inzet. De huidige tijd maakt dat makkelijker dan ooit. “Met de komst van Spotify en YouTube ligt de muziekwereld aan je voeten.”
5 muziektips voor in de les
Van Frans tot maatschappijleer: ook de ambassadeurs van Leraar24 verwerken muziek regelmatig in hun lessen. Vijf manieren waarop ze dat doen.
1. Voor het leren van Franse woordjes
Ardi Sanwikrama, ambassadeur van Leraar24 en docent Frans, gebruikt regelmatig muziek in zijn lessen. Zo vertaalde hij met zijn klas Papaoutai van Stromae en zongen leerlingen de tekst daarna allemaal mee. “Bijzonder aan dit nummer is het contrast dat erin zit: het heeft een vrolijke beat en vertelt tegelijkertijd een triest verhaal.”
Een andere klas wilde voetbaltermen in het Frans leren. “Daar leent het nummer Ramenez la coupe à la maison van Vegedream zich goed voor.”
2. Voor het vieren van mijlpalen
Als ambassadeurs van War Child zetten de bandleden van Chef’Special zich in voor kinderen die opgroeien in conflictgebieden en lijden onder geweld. Met leerlingen van basisschool De Vlashof in Utrecht maakte de band het nummer Samen Zijn Wij.
“Wij zingen dit lied altijd aan het einde van de uitstroomviering”, zegt Cora Posthumus, ambassadeur van Leraar 24 en leerkracht bij Taalcentrum Almere. “Dat is het moment waarop we vieren dat onze leerlingen na een jaar onderwijs het Taalcentrum verlaten en op de drempel staan van hun nieuwe toekomst, op weg naar hun eigen dromen.”
3. Voor het discussiëren over maatschappelijke thema’s
Pim van Tol, ambassadeur van Leraar24 en docent maatschappijleer en filosofie, ontwikkelde voor maatschappijleer een themales over muziek en de maatschappelijke boodschap in songteksten. In deze les luisteren leerlingen naar uiteenlopende nummers – zowel qua genre als jaartal – en raden ze waar de tekst over gaat. “Ze luisteren bijvoorbeeld naar Just A Girl (1995) van No Doubt waarin Gwen Stefani heel raak zingt over de maatschappelijke verwachtingen van een meisje in die tijd.”
Ook laat hij ze The Blacker The Berry (2015) van Kendrick Lamar horen, dat over racisme en zwart bewustzijn gaat. “Dit is een nummer met veel grof taalgebruik, dus niet geschikt voor iedereen, maar waardevol om over te discussiëren met een leergierige klas.”
4. Om te ontspannen voor een toets
Studenten die last hebben van prestatiedruk? Die wijst Amanda Renders, ambassadeur van Leraar24 en docent Nederlands, op de muziekfunctie in Teams. “In de klassenomgeving vind je de functie Reflect. Studenten kunnen hier rustgevende muziek luisteren en ontspanningsoefeningen vinden. Tip: zet de rustgevende muziek op als je een proefwerk uitdeelt.”
5. Om aandacht te hebben voor mentaal welzijn
Pieter Uittenbogaard, ambassadeur van Leraar24, docent economie en examinator staatsexamens, tipt Unpretty van TLC. “Dit is een wonderschoon nummer uit 1999 dat vóór de opkomst van de smartphone en social media al aandacht vroeg voor mentaal welzijn. Mooi aanknopingspunt om te gebruiken in bijvoorbeeld een mentorles. Leuk weetje: een van de zangeressen beeldt in de videoclip een deel van de tekst uit in gebarentaal.”
Meer weten?
- Geschiedenislessen verrijken met muziek? Bekijk Watskeburt, de muziek- en geschiedenisdatabase die Daan Krahmer en Joost van Oort samenstelden.
- Voor de Volkskrant schreven Daan Krahmer en Joost van Oort een opiniestuk over hoe je leerlingen aanspreekt met muziek.
- De werkvorm kunsttaalroutines combineert taal met verschillende kunstdisciplines, zoals muziek.
