Leesvaardiger met e-boeken in groep 3
Leerlingen uit groep 3 gaan beter lezen wanneer in het onderwijs (ook) digitale boeken worden gebruikt. Het inzetten van deze e-boeken helpt vooral zwakke lezers bij het zelfstandig lezen. Een oplichtende tekst leidt daarbij tot betere leesresultaten dan wanneer de tekst niet oplicht, zo blijkt uit onderzoek van de Universiteit Leiden.
Leerlingen in groep 3 verschillen sterk in ontluikende en aanvankelijke leesvaardigheid. Daarom zijn methoden en middelen nodig voor onderwijs op maat (differentiatie), zodat alle leerlingen profiteren. Differentiatie leidt vaak tot een hogere werkdruk bij leraren. Om goed te kunnen differentiëren, ontbreekt vaak simpelweg de menskracht.
Differentiëren zonder extra werkdruk
Deze studie had als oogmerk leraren in groep 3 te helpen om drie doelen te realiseren:
- Differentiëren in het leesonderwijs door het benutten van ict.
- Ook zwakke lezers eenvoudig ‘leeskilometers’ laten maken.
- Geen extra werkdruk bij leraren.
De onderzoekers verwachtten dat ze met de inzet van digitale boeken die doelen zouden bereiken.
Leeskaart voor motivatie
Twee onderzoeksgroepen en een controlegroep zijn met elkaar vergeleken op leereffecten. De eerste groep volgde het reguliere taal- en leesprogramma en las een schooljaar lang digitale boeken waarbij de tekst oplicht. Een tweede groep volgde het reguliere taal- en leesprogramma en las een schooljaar lang dezelfde digitale boeken waarbij tekst niet oplicht. De controlegroep volgde alleen het reguliere taal- en leesprogramma.
Vier keer in de week lazen de leerlingen digitale boeken, op momenten die pasten binnen het lesprogramma. Op een leeskaart met boektitels hield het kind of de leraar bij welk boek gelezen moest worden. Als dat uit was, plakte de leraar een sticker achter de boektitel. Zo kon hij direct zien wat de leerling had gelezen. Voor de leerling was het motiverend om zoveel mogelijk stickers te verzamelen die het aantal leeskilometers in beeld brachten.
Vooral goed voor zwakke lezers
De leraar selecteerde voor het onderzoek de zwakste lezers of leerlingen die baat zouden hebben bij het maken van extra leeskilometers. Aan het begin en aan het eind van het schooljaar werden technische leesvaardigheid en woordbegrip van de leerlingen gemeten. De resultaten toonden aan dat alle leerlingen profiteerden van het oefenen met digitale boeken. De meeste effecten werden gemeten bij zwakke lezers. Oefenen met boekjes waarin de tekst oplichtte was effectiever dan oefenen met boekjes zonder oplichtende tekst.
Het gemiddeld percentage gerealiseerde leessessies was met 92 procent hoog. Dit getal toont aan dat de dagelijkse leestrainingen simpel waren uit te voeren. Slechts bij vier groepen 3 was het niet gelukt om alle vierentwintig geselecteerde e-boeken te lezen, door ziekte, vakantie of niet werkende computers.
Om digitale leeskilometers op grote schaal te kunnen invoeren is een uitgebreide digitale bibliotheek nodig. Dat kan door zelf de schoolbibliotheek te digitaliseren.
Meer weten?
- Op de website van NRO lees je meer over het onderzoek Leesvaardig door digitale leeskilometers in groep 3: Differentiatie door inzet van ICT.
- Onderzoeker Marga Sikkema-De Jong onderzocht ook of leerlingen in groep 4 meer gingen lezen als ze thuis toegang hadden tot een digitale bibliotheek.
