Samen met ouders werken aan taalonderwijs

Door ouders bij taalonderwijs te betrekken, sla je twee vliegen in een klap. Het is goed voor de taalontwikkeling van de leerlingen en je vergroot de ouderbetrokkenheid. Dat kan bijvoorbeeld met de Verteltas: een thema-tas gemaakt door ouders waarmee leerlingen in de klas en thuis aan de slag gaan.

Op de Prof. Dr. I. C. van Houteschool in Amsterdam Zuidoost komt een groepje ouders om de week onder begeleiding van Kenniscentrum Verteltas samen. De Verteltassen die ze dan maken zijn gevuld met een prentenboek, uitbeeldmateriaal zoals handpoppen, en een of twee zelfgemaakte spellen. Als de tassen klaar zijn, introduceren de ouders deze in de klas. 

Ze spelen de spellen met de leerlingen, zodat die de regels kennen als ze de tas meenemen om de spellen thuis met hun familie te spelen. Het prentenboek bevat een QR-code die verwijst naar een SoundCloud waar dit specifieke boek in allerlei talen wordt voorgelezen. Zo kunnen ouders die de Nederlandse taal niet machtig zijn, het boek ook met hun kind lezen.

Meer diversiteit

Arletta Hoogstad geeft les aan groep 1 en 2 van de Van Houteschool en werkt sinds een aantal jaar met de Verteltassen. “Onze school stimuleert ouderbetrokkenheid en ik heb in mijn klas meerdere leerlingen met een taalachterstand of taalontwikkelingsstoornis. Dat zijn goede redenen om met de Verteltassen aan de slag te gaan.” 

De thema’s van de tassen sluiten aan bij de thema’s die Hoogstad in de klas behandelt. De Verteltasbegeleider en de ouders voegen daar diversiteit aan toe. “Bij het maken van de kapperstas bijvoorbeeld, hadden ouders het over verschillende haarsoorten en culturele kapsels. En bij de tas over de lentekriebels ontstonden er discussies, omdat niet in elke cultuur open over seksualiteit wordt gesproken.” Bij de keuze van de prentenboeken letten Hoogstad en de ouders ook altijd op diversiteit, zodat de leerlingen zich met de personages in de boeken kunnen identificeren.

Ouders over de streep trekken

Hoogstad vindt het werven van ouders de grootste uitdaging. “Veel ouders zijn onzeker over de bijdrage die ze kunnen leveren. Ik haal ze over de streep door te zeggen dat ze meer kunnen dan ze denken. Ik vertel ze ook dat het ze handvatten geeft om thuis op een speelse manier met de taalontwikkeling van hun kind aan de slag te gaan.” 

Katy Gomes is een van de ouders die overstag ging. Toen ze zich opgaf, zei ze dat ze alleen kon plastificeren en knippen, maar na een korte cursus naait ze nu zelfs de tassen. “We maken er met de ouders altijd een feestje van, we spreken af wie er wat lekkers meeneemt en helpen elkaar als we ergens tegenaan lopen. Dan hebben we het bijvoorbeeld over opvoedkwesties of gratis activiteiten tijdens de schoolvakanties.” 

Voorlezen in thuistaal

De ouders uit de klas van Hoogstad vormen een gemêleerd gezelschap uit verschillende windstreken, van Spanje tot Ghana. Gomes: “We proberen Nederlands met elkaar te praten. Soms gaat dat met handgebaren of wat Engels tussendoor. Voor sommige ouders zijn onze bijeenkomsten echt momenten om met de Nederlandse taal in aanraking te komen.” 

Hoogstad dacht lange tijd dat ouders hun kinderen voor de taalontwikkeling het beste in het Nederlands konden voorlezen. “Maar ik heb ouders die dat niet kunnen omdat ze de taal niet spreken of omdat ze laaggeletterd zijn. Dan zijn de audioverhalen in hun thuistaal een uitkomst. Het geeft ze de kans om met hun kind in gesprek te gaan over het verhaal. Dat zorgt voor een succeservaring bij kind én ouder.” 

Verteltassen zijn overigens niet alleen geschikt voor kinderen en ouders met een taalachterstand, maar voor alle ouders en kinderen.    

Interactie tussen ouders en leerlingen

Het introduceren van de tassen in de klas, dat vindt Gomes het leukste moment. Elke ouder speelt een van de spelletjes dan met een groepje leerlingen. “Ik zie mijn dochter altijd opbloeien als ik de klas inkom. Dan hoor ik haar heel trots zeggen: ‘Dat heeft mijn mama gemaakt.’” 

Die momenten van interactie tussen ouders en leerlingen hebben meerwaarde, vindt Hoogstad. Zo werd een leerling driftig toen hij de juiste memorykaartjes niet bij elkaar kon vinden. Hoogstad was onder de indruk van de geduldige manier waarop een van de moeders dat oppakte. “Dat soort inzichten krijg ik normaal gesproken niet.”

Meer weten?

• Het Kenniscentrum Verteltas adviseert en begeleidt scholen bij het opzetten en uitvoeren van Verteltasactiviteiten op maat. Per school varieert de inhoud van de Verteltassen wat betreft niveau, werkvormen en thematiek. 
• Uit Noors onderzoek over meertalige leerlingen blijkt dat het een meerwaarde heeft thuis dezelfde boeken aan te bieden als op school.
• Interactief voorlezen vergroot de taalvaardigheid en het leesplezier van leerlingen.
• Prentenboeken dragen bij aan de taalvaardigheid en de reken-wiskundige ontwikkeling van kleuters.