Kritisch leren denken met Cognitive Research Trust
Hoe kun je leerlingen helpen goed om te gaan met de overvloed van informatie waar ze elke dag mee te maken hebben? Met het aanleren van kritische denkvaardigheden volgens de aanpak van Cognitive Research Trust (CoRT) kunnen leerlingen informatie beter beoordelen en gebruiken. Dat is de ervaring van Peter van Kessel, leraar op het Duhamel College in Den Bosch. Hij leert zijn leerlingen gestructureerd nadenken aan de hand van 10 praktische tools.
CoRT staat voor Cognitive Research Trust, een denkprogramma dat de Engelse psycholoog Edward de Bono ontwikkelde voor het onderwijs. Hij is ook bedenker van het concept van de zes denkhoeden. Leraar Peter van Kessel gebruikt CoRT om zijn leerlingen kritische denkvaardigheden aan te leren. ‘Ze reageren spontaan, creatief en leggen beter verbanden’, vertelt hij, ‘en dat is nodig om in een complexe wereld goede beslissingen te kunnen nemen’.
In de video zie je Van Kessel aan het werk met één van de tools van CoRT: Plus Minus Interesting (PMI). Daarbij krijgen de leerlingen een stelling voorgelegd en moeten zij zoveel mogelijk voor- en nadelen benoemen en een aantal vragen op papier zetten. Deze tool kan je helpen bij:
- het weloverwogen en snel een beslissing nemen
- het vanuit meerdere invalshoeken naar een situatie kijken
- zoveel mogelijk nieuwe ideeën genereren
- gestructureerd en onbevooroordeeld evalueren.
Tien tools van het CoRT-denkprogramma
Het programma biedt in totaal tien tools om een vraagstuk op een kritische of creatieve manier te benaderen, die gemakkelijk in de les te gebruiken zijn.
- Plus Minus Interesting (PMI): welke positieve, negatieve en interessante invalshoeken kun je bij een onderwerp benoemen?
- Beschouw alle factoren: wat speelt er allemaal een rol bij het nemen van een besluit?
- Regels: aan welke regels moet je je houden?
- Consequenties en gevolg: wat zijn de consequenties en gevolgen voor de korte en lange termijn bij een beslissing?
- Doelen: wat wil je precies bereiken?
- Planning: hoe kun je je doel bereiken?
- Prioriteiten: welke onderdelen zijn het belangrijkst?
- Alternatieven, mogelijkheden, keuzes: welke opties zijn er?
- Besluiten: een beslissing nemen op basis van uitkomsten van andere punten
- Andermans standpunt: hoe kijken anderen er tegenaan?
Effecten van het CoRT-denkprogramma
Peter van Kessel is erg enthousiast over het CoRT-denkprogramma. De tien invalshoeken hebben effect bij zijn leerlingen, vindt hij. In een praktijkonderzoek bekeek hij of de effecten van het CoRT-denkprogramma bij vmbo-leerlingen aantoonbaar zijn en of zij de aangeleerde vaardigheden ook buiten de schoolcontext gebruiken. De resultaten laten zien dat leerlingen de vaardigheden inderdaad ook buiten de school inzetten. Daarnaast blijkt dat leerlingen minder impulsief reageren en meer weloverwogen beslissingen nemen. Gezien deze positieve effecten is Peter van mening dat het aanleren van denkvaardigheden op alle scholen in het curriculum opgenomen zou moeten worden.
Meer weten?
- Zo bevorder je kritisch denken met een begeleid onderzoeksgesprek.
- Lees meer over het praktijkonderzoek van Peter van Kessel in CoRT is future skill 21e eeuw.
- Lees het antwoord op de Kennisrotonde over Didactische werkvormen die bijdragen aan het kritisch denkvermogen bij vmbo- en mbo-leerlingen.
- Niet alle informatie op internet is op feiten gebaseerd. Kritisch nadenken over bronnen en gestructureerd informatie zoeken op het internet is de inzet van de les Nep of echt?, speciaal voor middelbare scholieren.
