Beter lesgeven met Lesson Study
Met Lesson Study doen leraren didactische en pedagogische kennis en inzichten op. Ook begrijpen ze beter hoe leerlingen denken. Leraren vinden het prettig om ervaringen met collega’s te delen. Deelname aan Lesson Study bevordert hun onderlinge verbondenheid en solidariteit, zo wijst onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen uit.
In Lesson Study staat de eigen onderwijspraktijk centraal. Een team van minimaal vier leraren ontwerpt een les die ze vervolgens uitproberen. ‘Ze kijken naar wat leerlingen nu echt van deze les leren’, vertelt onderzoeker Siebrich de Vries. ‘Eén leraar geeft de gezamenlijk ontwikkelde les in de klas, de anderen observeren. Daarna kijken ze samen wat goed ging en wat beter kan. Alle teamleden gebruiken de inzichten in hun lessen. Het is een werkwijze die stimuleert om na te denken over onderwijs en wat het doet met leerlingen. Met als doel het onderwijs te verbeteren.’
Lesson Study is een professionaliseringsaanpak die zijn oorsprong heeft in Japan. Inmiddels heeft de aanpak zijn weg gevonden in veel andere landen waaronder Nederland. Het is geschikt voor alle onderwijsniveaus, van primair tot hoger onderwijs.
Hoe gaat Lesson Study in zijn werk?
Het lerarenteam doorloopt in zes stappen een onderzoekscyclus om leerlingen een bepaald onderwerp beter te laten leren. Daarbij worden zij ondersteund door een externe of interne begeleider.
- Eerst bepalen de leraren gezamenlijk het doel en het onderzoeksthema.
- Op basis daarvan ontwerpen ze een onderzoeksles.
- Een teamlid geeft vervolgens de les aan zijn klas, terwijl zijn collega’s de leerlingen observeren.
- De teamleden bespreken de les na, ze analyseren de invloed van de keuzes in de les op het leren van de leerlingen en verbinden er consequenties aan.
- De les wordt zo nodig bijgesteld en opnieuw gegeven.
- Tot slot bekijkt het team wat de leerlingen en leraren hebben geleerd en worden ervaringen gedeeld met anderen.
Deze zes stappen van de Lesson Study-cyclus zijn terug te voeren op vier hoofdkenmerken: onderzoek (stap 1), lesplanontwikkeling (stap 2), onderzoeksles geven/observeren (stap 3) en reflectie (stap 4, 5 en 6).
De Vries en collega’s deden een uitgebreid literatuuronderzoek naar de werking van Lesson Study. Daaruit blijkt dat het een goede manier is om theorie en praktijk bij elkaar te brengen. Ook volgden de onderzoekers twee jaar lang 30 leraren Nederlands en wiskunde van 13 middelbare scholen om te kijken of Lesson Study ook in Nederland bruikbaar is.
Leraren begrijpen leerlingen beter door Lesson Study
De Nederlandse leraren vonden Lesson Study heel uitdagend maar ook inspannend. Ze merkten vooral dat ze het denken en leren van leerlingen beter begrepen en dat ze hadden geleerd leerlingen beter te observeren. ‘Je wordt steeds vaardiger in van te voren bedenken hoe leerlingen zullen reageren’, vertelde een leraar Nederlands. De onderzoeksles nabespreken vonden leraren ook waardevol. En ze hadden meer kennis en inzicht over het lesgeven gekregen. Het gaat dan vaak om vakdidactische en algemeen didactische zaken, bijvoorbeeld een pauze inlassen na een vraag. Onderzoek en lesplanontwikkeling kostten hen meer moeite. “Terwijl deze onderdelen juist zo belangrijk zijn om te kunnen leren van het Lesson Study-proces”, aldus De Vries.
Factoren die Lesson Study effectief maken
Een aantal factoren blijkt het leren van Lesson Study te bevorderen:
- Leraren die er zelf voor kiezen, gemotiveerd zijn en het nut ervan inzien.
- Begeleiding zowel op proces als op (vak)didactische inhoud, inclusief het verschaffen van goed materiaal.
- Aandacht voor de samenwerking tussen leraren in de teams.
- Een schoolleiding die Lesson Study langdurig en inhoudelijk steunt, er tijd voor organiseert en de aanpak onderdeel maakt van het werk van leraren.
‘Als een van die factoren ontbreekt, is dat zeer belemmerend voor de effectiviteit van Lesson Study’, besluit De Vries.
Meer lezen?
- Dit onderzoek vertelt meer over hoe je Lesson Study op een duurzame manier invoert.
- Praktische handleiding over Lesson Study in het primair onderwijs.
- Zie ook het praktijkartikel Lesson Study verbetert de kwaliteit van je les.
- Meer informatie vind je op Lessonstudy.nl, een samenwerkingsverband van de Vrije Universiteit Amsterdam, Rijksuniversiteit Groningen, Hogeschool Windesheim en Universiteit Twente.
- Aan de Rijksuniversiteit Groningen wordt veel onderzoek gedaan naar Lesson Study.
