Klassenvergadering goed voor sociale vorming
Op de samenwerkingsschool It Werflân in Rottevalle vergaderen leerlingen van groep 8 wekelijks over actuele zaken. In deze zogeheten klassenvergadering nemen leerlingen gezamenlijk besluiten en zoeken ze naar oplossingen als er een probleem is. Het bevordert sociale vorming en zorgt ervoor dat leerlingen op een toegankelijke manier bezig zijn met taal en burgerschap.
Alle leerlingen van groep 8 van de school It Werflân praten tijdens de wekelijkse klassenvergadering mee over actuele zaken die spelen. Zij leren met elkaar om te gaan in een vergadersetting, maar ook om besluiten te nemen over zaken in hun belevingswereld. Dit gebeurt op democratische wijze, zodat ze ervaren dat overleg nodig is voor een besluit. Bij het stemmen over een bepaald onderwerp gebruiken de leerlingen een blokje met groen, rood of een vraagteken. Als een leerling het vraagteken neerlegt, krijgt hij de beurt van de voorzitter en kan hij nog extra inbreng aandragen over het onderwerp.
Hoe ziet een klassenvergadering eruit?
- De vergadering vindt wekelijks plaats op een vast tijdstip en heeft een vaste duur.
- Er zijn drie rollen die per week wisselen: voorzitter, notulist en tijdbewaker.
- Aan de hand van een agenda legt de notulist de actiepunten en besluiten vast in een actielijst.
- Iedere leerling kan tips en tops voor de agenda inbrengen, bijvoorbeeld tijdens de rondvraag of met briefjes in een onderwerpenbus.
- Aan het einde van de klassenvergadering is er een evaluatie: de leraar stelt daarbij vragen zoals wat ging goed en wat kan beter?
Klassenvergadering als sociale vorming
Samenwerkingsschool It Werflân vindt de klassenvergadering een goede werkvorm om sociale vorming te bevorderen. Dit was in 2015 één van de aandachtspunten tijdens een bezoek van de inspectie. De klassenvergadering zorgt voor sociale integratie, leert de klas omgaan met inspraak en zorgt ervoor dat leerlingen kunnen oefenen met burgerschap. Bovendien draagt het bij aan de ontwikkeling van een democratische en open schoolcultuur.
De klassenvergadering is een instrument dat de leraar de leerlingen meegeeft als bagage voor later, in de maatschappij. Ze leren dat je iets kunt bereiken als je samen overlegt en dat je door te luisteren naar elkaar tot een gezamenlijk besluit kunt komen. De leerlingen worden door de klassenvergadering eigenaar van de verschillende onderwerpen; hun mening telt mee. Daarnaast stimuleert het hun taalontwikkeling en leren ze omgaan met weerstand.
De rol van de leraar
De leraar is tijdens de klassenvergadering zowel deelnemer als begeleider. Bovendien heeft hij invloed op, kennis van en de noodzakelijke informatie over de schoolafspraken en actuele ontwikkelingen.
De rol van begeleider is belangrijk, want het proces en de structuur van de klassenvergaderingen hebben soms sturing nodig. Vooral als het gaat om de vaardigheden luisteren, spreken, notuleren en leidinggeven. Tijdens de eerste klassenvergaderingen van het cursusjaar ligt de nadruk op de ontwikkeling van deze vaardigheden:
- Hoe ben je een goede luisteraar?
- Hoe stel je controlevragen?
- Hoe vat je iets samen?
- Hoe geef je uitdrukking aan je mening?
- Hoe noteer je kort en bondig een afspraak?
- Hoe laat je iedereen goed luisteren?
Tijdens de vergaderingen is het doel om de leerlingen zo lang mogelijk zelfstandig te laten vergaderen zonder interventie van de leraar. In de praktijk blijkt dat de leerlingen goed letten op de non-verbale communicatie van de leraar. De deelnemers met een specifieke taak, zoals de voorzitter, notulist en tijdbewaker, ontvangen graag positieve signalen van de leraar. Deze feedback is belangrijk en geeft de leerlingen zelfvertrouwen.
Meer weten?
- Bekijk meer voorbeelden van hoe je burgerschap elke dag in de praktijk kunt brengen in de klas.
- Lees hier hoe een leerlingenraad kan zorgen voor betrokken leerlingen.
- Bekijk het vakportaal van SLO over Burgerschap met daarin meer praktijkvoorbeelden.
