Met een flexrooster meer autonomie, rust en maatwerk

Hoe vergroot je de motivatie van leerlingen en verhoog je de kwaliteit van werk? En hoe bied je meer ruimte voor differentiatie, verdieping, persoonlijke begeleiding en buitenschoolse activiteiten? Het Lentiz Groen van Prinstererlyceum denkt het antwoord te hebben met de invoering van een flexrooster. Hiermee kunnen leerlingen zelf een deel van hun rooster samenstellen rondom vaste lesblokken van 80 minuten. Door het flexrooster ervaren de leraren en leerlingen meer rust en ruimte in de school.

Sinds augustus 2017 werkt het Lentiz Groen van Prinstererlyceum in Vlaardingen met een flexrooster. Een flexrooster is anders dan een traditioneel rooster: een dag bestaat uit drie lesblokken van 80 minuten. Voor en na deze lesblokken kunnen de leerlingen kiezen voor een uur studiewerktijd (swt). Minimaal vijf keer per week moeten leerlingen een uur studiewerktijd inplannen. Onder begeleiding van de leraar gaan de leerlingen aan de slag met opdrachten en huiswerk.

Aanleiding voor het flexrooster

De school zocht een manier om de leerling- en studiebegeleiding beter op orde te krijgen. Hoe kun je planningsvaardigheden van leerlingen stimuleren en hoe ga je als school om met huiswerk in combinatie met autonomie van de leerling? Een werkgroep van de school heeft onderzoek gedaan en stelde voor een flexrooster in te voeren.

Het Lentiz Groen van Prinstererlyceum heeft bewust gekozen om het rooster in één keer in te voeren, voor alle klassen. De school heeft in de aanloop veel gedaan om ouders en leerlingen te betrekken bij dit proces, zoals het versturen van nieuwsbrieven en organiseren van diverse informatieavonden. Op deze avonden gingen ouders in gesprek met leden van de werkgroep aan de hand van bepaalde thema’s en vragen.

Leerlingen gaan aan de slag

De leerlingen zijn positief over het flexrooster:

• ze kunnen zelf hun rooster samenstellen
• ze krijgen tijd op school om hun huiswerk te maken
• ze krijgen studietijd begeleid door een leraar
• ze werken met leerlingen uit andere klassen aan wie je hulp kunt vragen

Maar er is in het flexrooster ook ruimte voor andere zaken. Leerlingen kunnen aan de slag met buitenschoolse activiteiten, zoals de Talentklas. Ieder half jaar kunnen leerlingen zich inschrijven voor diverse workshops, zoals dans, sport, toneel en techniek. Een workshop mag in de plaats van één uur studiewerktijd.

Verandering van lesorganisatie

Leraren ervaren door het flexrooster vooral meer rust in de school. Na iedere les is er een pauze, de leraar hoeft niet meteen door naar de volgende les. De lessen van 80 minuten geven meer ruimte voor verdieping en feedback, maar vragen ook om een andere lesorganisatie. Lessen draaien op de automatische piloot gaat niet meer. Leraren denken na over afwisseling en het gebruik van verschillende didactische werkvormen.

Betere begeleiding door de mentor

Leraren merken dat hun rol als mentor is veranderd. De mentor kan door de invoering van het flexrooster de leerling meer begeleiden en gesprekken voeren over plannen en houding. Wat heeft de leerling nodig en wat betekent dit voor zijn of haar rooster? De leraar of mentor biedt meer maatwerk per leerling en heeft meer zicht op de activiteiten van de leerling.

De voordelen van het flexrooster

• Motivatie verbeteren van leerlingen door autonomie bij het samenstellen van hun rooster
• Hulp bieden bij de aanpak van het schoolwerk door begeleiding bij het maken van huiswerk en opdrachten
• Kwaliteit verhogen van de lessen door langere blokken van 80 minuten die ruimte geven voor meer didactische variatie
• Ruimte om in te spelen op de ondersteuningsbehoefte van de individuele leerling
• De huiswerkinstituten houd je buiten de deur
• Ruimte creëren voor buitenschoolse activiteiten

Het flexrooster is geen wondermiddel. Niet alle problemen in het onderwijs worden opgelost met een flexrooster. Dat beseft de school goed. Het flexrooster biedt een verschuiving van tijd in het rooster en schept daardoor ruimte om de dingen te doen die je als school graag wilt doen.

Tips bij de invoering van een flexrooster

• Houd naast de verandering in de organisatie oog voor de verandering van de lessen. Van twee keer 45 minuten naar één keer 80 minuten betekent voor leraren een grote aanpassing van hun les.
• Wees zuinig op de lessen. In het flexrooster worden ze maar één keer per week aangeboden.
• Blijf monitoren, houd contact met leraren, leerlingen en ouders. Vraag naar feedback en laat zien wat je daarmee doet.
• Zorg voor een duidelijk verdeling van verantwoordelijkheden, bijvoorbeeld voor de controle op de gevolgde lessen. Leerlingen hebben de vrijheid hun eigen rooster samen te stellen, maar blijf wel scherp op de aanwezigheid.

Meer weten over autonome motivatie van leerlingen? Lees dan het onderzoek Leerlingen intrinsiek motiveren.