Hoe kun je leerlingen intrinsiek motiveren?
Veel leerlingen leren op school omdat het moet. Maar leerlingen die leren omdat zij dat zelf graag willen, leren diepgaander en zullen ook bij een volgende taak gemotiveerder uit zichzelf aan de slag gaan. Tien tips om van ‘moetivatie’ motivatie te maken.
De motivatie van Nederlandse leerlingen blijkt relatief laag in vergelijking met leerlingen uit andere landen. Er is sprake van zogenaamde ‘moetivatie’ en minder van autonome motivatie, terwijl dat laatste zorgt voor diepgaander leren, meer inzet en welbevinden, en betere leeruitkomsten op de lange termijn. Onderzoek laat zien dat het bieden van autonomie en structuur een effectieve manier is om de intrinsieke motivatie van leerlingen te verhogen. Door duidelijke verwachtingen te hebben van je leerlingen voelen ze zich competent. Daarnaast kun je leerlingen meer autonomie geven door ze inspraak te geven en keuzes te bieden.
Leerproces inzichtelijk maken
Uit ander onderzoek blijkt dat leraren met een leergerichte aanpak in plaats van een prestatiegerichte aanpak bijdragen aan de autonome motivatie van leerlingen. Een leergerichte aanpak houdt in dat toetsen gezien worden als middel om het leerproces inzichtelijk te maken en niet als doel op zich. De nadruk ligt op getoonde inzet en de mate waarin iedere leerling vooruit gaat. Het combineren van structuur met autonomie-ondersteuning en een leergerichte aanpak creëert voor alle leerlingen, ongeacht prestatieniveau en achtergrond, de meest optimale condities voor autonome motivatie.
10 tips om leerlingen te motiveren
Op basis van eigen onderzoek ontwikkelde Universiteit Utrecht Motiverend lesgeven: Handleiding voor docenten (pdf). Dit zijn 10 tips die hieruit voortkomen:
1. Sluit aan bij de belevingswereld van leerlingen
Een uitdagend lesstofaanbod sluit aan bij de belevingswereld van leerlingen. Houd hier rekening mee tijdens je uitleg. Maak leerlingen duidelijk wat het belang is van het uitvoeren van opdrachten.
2. Geef leerlingen toekomstperspectief
Bij doelgericht onderwijs is het voor leerlingen duidelijk wat ze op korte en lange termijn moeten beheersen. Door het inzichtelijk maken van leerdoelen en deze regelmatig te benoemen, hebben de leerlingen helder voor ogen waar ze naartoe werken.
3. Maak gebruik van informatieve taal
Kies voor informatieve taal in plaats van dwingende taal door bijvoorbeeld een woord als ‘moeten’ te vermijden.
4. Geef leerlingen regie over hun eigen leerproces
Laat leerlingen zelf kiezen hoe ze stof tot zich nemen. Geef ze bijvoorbeeld de keuze om deel te nemen aan de instructie van een opdracht, laat ze kiezen welke opdracht ze willen uitvoeren en met wie of in welke volgorde ze opdrachten uitvoeren.
5. Bepaal hoeveel houvast een leerling nodig heeft
Differentieer in de mate van structuur die je biedt. Iedere leerling heeft baat bij autonomie-ondersteuning, maar de ene leerling heeft meer houvast nodig dan de andere leerling.
6. Luister naar de behoeften van leerlingen
Verplaats je in de leerlingen en voorzie of er weerstand kan ontstaan. Vraag naar de wensen en meningen van leerlingen en speel hierop in.
7. Leg geen nadruk op cijfers
Gebruik toetsen en cijfers als middel om te reflecteren. Het cijfer is geen doel op zich, maar een middel om het leerproces en de leergroei van een leerling in kaart te brengen.
8. Let op individuele vooruitgang
Richt je op de individuele vooruitgang en inzet van leerlingen. Stel de werkhouding en inzet van leerlingen aan de orde in plaats van hun prestaties en refereer aan individuele vooruitgang.
9. Spreek je verwachtingen uit
Bied structuur op autonomie-ondersteunende wijze. Communiceer duidelijke verwachtingen, hanteer deze consequent en bied inhoudelijke ondersteuning. Door tegelijkertijd keuzes te bieden en de relevantie uit te leggen wordt structuur autonomie-ondersteunend.
10. Stimuleer motivatie en nieuwsgierigheid
Ga er vanuit dat elke leerling gemotiveerd is, ongeacht zijn achtergrond. Benader leerlingen vanuit het idee dat iedereen van nature nieuwsgierig is en nieuwe dingen wil leren.
Meer weten?
- Lees hier wat je kunt doen bij afnemende motivatie bij vmbo-leerlingen.
- Dit is de relatie tussen motivatie en probleemgedrag.
- Door voorkennis te activeren sla je een brug tussen wat leerlingen al weten en wat ze gaan leren.
- Hoogbegaafdheids- en autismespectrumstoorniscoach Berend Nobbe pleit voor meer maatwerk op school en wil meer uit de leerlingen zelf laten komen.
- In deze module van doorloopjes staan verschillende werkvormen waarmee je de motivatie van leerlingen kunt vergroten.
- Leerlingen en studenten effectief coachen? Dat doe je met deze 7 tips.
- Wat is de link tussen motivatie en gedragsproblemen?
