Flipping the classroom: zo flip je een les

Veel leraren ‘flippen’ af en toe een les, waarbij leerlingen in hun eigen tijd uitleg en instructie bekijken en de tijd in de klas gebruikt wordt om te oefenen, te discussiëren, vragen te beantwoorden of op een andere manier actief met de stof bezig te zijn. Leraren die een les flippen maken meestal gebruik van video’s of andere vormen van online instructie.

Er zijn verschillende manieren waarop je een les kunt flippen. Het uitgangspunt is steeds dat je de klassikale lestijd niet besteedt aan het geven van instructie. Dat doen leerlingen zelf door bijvoorbeeld een online opfrisles te volgen, een compacte videoles over een basisbegrip te volgen of door een online workshop met opdrachten te maken. Tijdens de lesuren kunnen de leerlingen met elkaar verder werken aan de lesstof, hun vragen stellen aan de leraar of verder werken aan verdiepende opgaven.

Hoe start je met flipping the classroom?

Bereid je voor door te bepalen wat de leerling thuis kan doen en wat er op school gebeurt. Zorg ook dat je de technische voorwaarden geregeld hebt. Regel bijvoorbeeld een camera of webcam om videolessen mee op te nemen, of maak de lesstof online beschikbaar. Onderwijskundige Jackie Gerstein bedacht het concept flipping the classroom en ontwikkelde een model om het zo effectief mogelijk in te zetten:

Het model van Gerstein verdeelt een geflipte les in vier fasen:

Fase 1: Maak een gezamenlijke start

Als je met een nieuw onderwerp begint, maak dan eerst een gezamenlijke start. Maak leerlingen nieuwsgierig, zodat ze zin hebben om verder te leren. Kies een manier die bij jou past. Doe samen een experiment, een spelvorm, vertel een verhaal of kies een interactieve activiteit. Het doel van deze fase is het wekken van interesse voor het onderwerp.

Fase 2: Leerlingen gaan zelfstandig met de instructie aan de slag

In deze fase gaan leerlingen in hun eigen tijd verder met het opdoen van kennis. Dit is de instructiefase die normaal gesproken in de klas plaatsvindt. Gebruik bestaand of zelfgemaakt materiaal. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld kijken wat experts vertellen over het onderwerp of achterliggende theorie verkennen met een videoles of TEDTalk.

Fase 3: Zelfstandige verwerking van inhoud

In de derde fase verwerken leerlingen de inhoud uit fase 1 en 2. Ze doen dat met opdrachten die hen aan het denken zetten. Je kunt de activiteiten uit fase 2 en 3 gelijktijdig plannen, of elkaar laten afwisselen. Geef bijvoorbeeld tijdens een videoles een opdracht, eventueel met feedback, waarna de videoles weer verder gaat. Nodig leerlingen uit om op een digitale manier vragen te stellen aan elkaar of aan jou.

Fase 4: Samen terug in de les

Maak in deze fase gebruik van de tijd samen om leerlingen een stap verder te brengen. Dit doe je met behulp van jouw expertise en de interactie tussen leerlingen. Bijvoorbeeld door samen een complex probleem op te lossen. Of door gerichte individuele begeleiding of feedback te geven. Waar het om gaat is dat je de ‘gewonnen tijd’ optimaal benut, doordat je geen of minder tijd kwijt bent aan instructie geven.

Tips en aandachtspunten

Als je nog nooit een les hebt geflipt, lijkt het misschien ingewikkeld. Begin klein met één groep aan de hand van het model van Gerstein en leer daarvan. Neem daarbij ook onderstaande tips en aandachtspunten mee:

• Een videoles hoeft niet perfect te zijn.
• Houd bij het opnemen van een les rekening met de manier waarop leerlingen leren van multimediale bronnen. 
• Bedenk voor de lessen op school wat je precies wilt bereiken. Wil je extra begeleiding bij moeilijkheden bieden, of vooral tot verdieping van de stof komen?
• Vergeet niet de lessen te evalueren. Is de videoles heel vaak bekeken? Dan hebben je leerlingen misschien behoefte aan extra uitleg. Wat vonden je leerlingen van de les? Hebben ze net zo veel of misschien meer geleerd als na een traditionele les?

Meer weten?

• Dit weten we over de effectiviteit van flipping the classroom.
• Lees hier het artikel Zo gebruiken leraren flipping the classroom.
• Bekijk op YouTube voorbeelden van videomateriaal van leraren die hun lessen flippen, zoals van geschiedenisleraar Joost van Oort en van basisschoolleraren Marijke Boudewijns en Christiaan van den Akker. 
• Meer informatie over het maken van een goede lesvideo vind je in het artikel Video gebruiken in je les: zo doe je het goed en Dit moet je weten als je zelf digitaal leermateriaal gaat ontwikkelen.
• Met tools als Edpuzzle en Playposit voeg je vragen toe aan video’s, maak je video’s op verschillende manieren interactief en zie je op welke manier je leerlingen bij de video betrokken zijn
• De app ShowMe voor het voice-over en whiteboard tutorials opnemen en online delen. ShowMe is alleen beschikbaar voor Apple iPad, maar er zijn ook interactieve whiteboard apps beschikbaar voor Android zoals Liveboard. 
• Schermopnames maken en delen doe je met een programma als Screencast-O-Matic.