Nog beter lesgeven? Vraag leerlingen om feedback!
Een vragende blik, veel vingers in de lucht of een rumoerige klas. Als leraar ontvang je continu feedback van je leerlingen. Hoe vraag je ze proactief om feedback waar je echt iets aan hebt? En wat levert dat op?
“Ik was als leraar nooit tevreden over mijn eigen handelen en wilde mezelf altijd verbeteren,” zegt Arnold Brouwer, docentencoach. Daarom vroeg hij een aantal leerlingen om hem na de les te beoordelen. Wat vonden ze goed gaan en wat kon beter? Het gaf Brouwer veel nieuwe inzichten.
Een mooie bijvangst was dat leerlingen ook beter omgingen met de feedback die hij hun gaf tijdens de les. Om de feedback naar een hoger niveau te tillen ontwikkelde hij het kaartspel Vraag het de leerling! waarin leerlingen reageren op stellingen als: ‘Deze leraar heeft duidelijke regels’ en: ‘Deze leraar kan goed uitleggen’. Je speelt het spel in kleine groepjes en doet zelf ook mee. Brouwer: “Je stelt je daarmee kwetsbaar op, maar het mooie is dat je dat terugkrijgt van je leerlingen.”
Van feedback naar verbeterplan
Je kunt leerlingen ook feedback laten geven via een vragenlijst. Leerkracht Hannah Bijlsma deed onderzoek naar effectief gebruikmaken van leerlingfeedback in het onderwijs. Daarvoor ontwikkelde ze een tool waarmee leerlingen na de les op een digitaal device reageren op stellingen als: ‘De leraar legde de lesstof zo uit, dat ik het goed begreep’ en: ‘De leraar zorgde ervoor dat ik me veilig voelde tijdens de les’.
Leraren lazen de anonieme feedback van de klas op hun eigen account. “Dat gaf leraren inzicht in hun verbeterpunten. Maar tussen feedback ontvangen en beter lesgeven zitten nog een aantal stappen.” Uit het onderzoek bleek dat leraren de inzichten weliswaar omzetten in acties, maar dat er toch geen verbetering zichtbaar was in het reflectievermogen van leraren. Volgens de leerlingen verbeterde de leskwaliteit evenmin.
Volgens Bijlsma kan dat meerdere oorzaken hebben. “Het kan aan de feedback liggen en aan de manier waarop je daarmee aan de slag gaat. Het is bijvoorbeeld belangrijk dat je een doelgericht verbeterplan opstelt op basis van de data van leerlingfeedback. Analyseer wat je moet verbeteren en werk – het liefst onder begeleiding van een coach – aan het verbeteren van je leskwaliteit.”
Collega’s uitnodigen om je les te bekijken en te evalueren is ook heel leerzaam, zegt Brouwer. Wees je er dan wel van bewust dat dit een momentopname is. “Het waardevolle van leerlingfeedback is dat de leerlingen jou dagelijks zien en jouw handelen door en door kennen. Doe daar je voordeel mee!”
Aan de slag met leerlingfeedback
Wil je constructief aan de slag met leerlingfeedback? Hannah Bijlsma en Arnold Brouwer geven 5 tips.
1. Vraag om effectieve feedback
Wees je bewust van de feedback die je aan leerlingen vraagt. Vraag gericht feedback op die onderdelen van je les die van invloed zijn op de leereffecten van leerlingen. Bijlsma: “Daarmee werk je niet alleen aan het verbeteren van je lessen, maar ook aan de leeropbrengst voor de leerlingen.”
2. Schiet niet in de verdediging
Zorg voor een veilige sfeer, zodat leerlingen zich niet geremd voelen. Krijg je negatieve feedback? Schiet niet in de verdediging maar stel verhelderende vragen om erachter te komen wat de leerlingen bedoelen. Brouwer: “Je hoeft het natuurlijk niet altijd met ze eens te zijn. Leg uit waarom je iets op een bepaalde manier doet, zodat je leerlingen inzicht geeft in jouw handelen en laat zien dat je ze serieus neemt.”
3. Vraag wat je goed doet
Gebruik feedback van je leerlingen niet alleen om erachter te komen wat je kunt verbeteren, maar ook om te ontdekken wat je goed doet. Brouwer: “Wees niet bang om daarnaar te vragen. Als je hoort waar je goed in bent, kun je dat uitbouwen in je lessen.”
4. Neem feedback onder de loep
Leerlingfeedback en perceptie worden beïnvloed door bepaalde factoren. Zo ontvangen populaire leraren vaak betere scores, net als leraren met meer leservaring. Ook hoogpresterende leerlingen geven vaak betere scores. Bijlsma: “Wees je bewust van dit soort factoren als je feedback interpreteert. Analyseer je feedback goed voordat je ermee aan de slag gaat. Zomaar alles klakkeloos overnemen is een valkuil.”
5. Kom erop terug
Hebben leerlingen aangegeven dat je te snel ging met je uitleg? En heb je daar na hun feedback wat aan veranderd? Vraag na een aantal weken hoe het nu gaat. Brouwer: “Daarmee creëer je een feedbackcirkel. Elke feedbackronde geeft je handvatten om beter te worden, het geeft je grip op je eigen leerproces. En het feit dat je dit samen doet met je leerlingen is enorm positief voor het groepsgevoel in de klas.”
Meer weten?
- Ook aan de slag met een plan om je vaardigheden als leraar te verbeteren? Lees deze 6 tips om te groeien als leraar.
- Hannah Bijlsma schreef samen met Wolfram Rollett en Sebastiaan Röhl het boek Student feedback on teaching in schools.
- Hannah Bijlsma stond ook aan de wieg van de Monitor leskwaliteit van de Inspectie van het Onderwijs.
- Arnold Brouwer schreef het boek Hoe geef je met voldoening les aan pubers? Vraag het de leerling!
- Stichting Leerkracht geeft praktische tips voor het werken met leerlingfeedback.
- Een goed pedagogisch klimaat in de klas is belangrijk als je de diepte in wilt met je leerlingen.
