Film en video in de les? Dit zijn de voordelen van filmeducatie
Leerlingen zelf een film laten maken? Of video’s maken die aansluiten bij de lesstof, verdiepen of extra instructie geven? Remon Klik, Filmleraar van het Jaar 2023/2024, is er groot voorstander van. Hij vertelt wat filmeducatie hem en zijn leerlingen brengt.
Samen met je leerlingen stop-motion-filmpjes maken tijdens de biologieles om lastige onderwerpen te begrijpen. Of een profielwerkstuk maken in de vorm van een documentaire. Het zijn twee voorbeelden van hoe Remon Klik film inzet in zijn lessen. Klik geeft al 22 jaar biologie op het HLZ in Amsterdam en is daarnaast filmdocent en Filmleraar van het Jaar 2023/2024.
Van speeltuin tot filmfestival
De afgelopen zeven jaar ontwikkelde Klik samen met docenten van drie andere scholen het onderwijsplatform Documaken, dat inmiddels een eigen filmfestival heeft. Film is op zijn school een vast onderdeel in het curriculum. Remon Klik: “Het filmen is echt een serieuze zaak bij ons op school. We nemen bijvoorbeeld onze talentenshows op met meerdere camera’s en hebben zelfs een keer een bewegende kraan van zeven meter hoog opgebouwd in de aula. Een aantal ex-leerlingen die film als keuzevak kozen, werken inmiddels in de filmindustrie.”
Als teacher-in-residence gaat Klik dit jaar aan de slag bij Netwerk Filmeducatie om een doorlopende leerlijn documentaire te ontwikkelen. De leerlijn bereidt leerlingen voor op het maken van een documentaire voor hun profielwerkstuk (en is later dit schooljaar beschikbaar op Documaken.nl).
‘Film geeft je een uniek kijkje in de belevingswereld van je leerlingen’
Wil je leerlingen zelf een film laten maken? Als werkvorm kan het bij ieder vak, vindt Remon Klik. “Ik raad aan om het vakoverstijgend aan te pakken. Werk bijvoorbeeld samen met je collega van het vak Nederlands. Bij film gaat het erom dat je leert hoe je een verhaal vertelt met beelden. Dan is het handig om eerst meer te leren over verhaalstructuren of hoe je iemand interviewt.”
Verhalen die emoties oproepen
Leerlingen kijken ontzettend veel video’s in hun vrije tijd, maar het mooie van filmeducatie is dat ze het medium beter leren begrijpen. Klik: “Zelf een film maken, maakt leerlingen effectief in het overbrengen van een boodschap. Ze ontdekken wat werkt en hoe je opvalt.” Dus laat je leerlingen zelf een video, documentaire of film maken? Geef ze dan een duidelijke opdracht. Welk verhaal willen ze vertellen?
Daarnaast ziet Klik dat leerlingen gemotiveerder zijn als hij film als werkvorm inzet tijdens zijn lessen. “Leerlingen werken samen in groepjes, doen onderzoek, leren presenteren en communiceren. Allemaal leerzame zaken waar je misschien niet gelijk aan denkt.” Het leukste moment vindt Klik de vertoning van de films. “Je ziet vaak dat leerlingen heel trots zijn op het resultaat. Vooral de persoonlijke verhalen roepen veel op. Ik zie vaak een glimlach of andere emoties.”
Geen cijfer maar schoonheid
Klik is van mening dat het medium film docenten veel kan brengen. “Door leerlingen documentaires te laten maken, krijg je als docent een uniek kijkje in hun belevingswereld. Ik vind het bijzonder om met ze samen te werken aan zulke persoonlijke verhalen. Het gaat bij film ook niet alleen om een cijfer. Het is een medium waarbij het om schoonheid draait en waarin je kunt excelleren.”
Praktische tips bij het gebruik van educatieve video’s in je les
- Bedenk vooraf hoe je de video gaat introduceren. Dit is onder andere afhankelijk van je leerdoel.
- Zet de video af en toe stil, geef aanvullende uitleg of stel een vraag waarmee je leerlingen aan het denken zet of checkt of ze de informatie begrepen hebben.
- Soms gaan videofragmenten erg snel. Houd hier in je voorbereiding rekening mee door bijvoorbeeld het onderwerp wat duidelijker in te leiden of laat fragmenten twee keer zien.
- Laat de leerlingen vragen stellen over het onderwerp van de video. Geef niet direct antwoord of uitleg, maar laat ze zelf nadenken over mogelijke antwoorden.
Meer weten?
- Op het platform Documaken staan stappenplannen voor leerlingen en docenten hoe te beginnen als je zelf een film of documentaire wilt maken. Met een uitlegfilm, een template voor schriftelijk werk, een beoordelingsmodule en extra ondersteuningsmogelijkheden door middel van workshops.
- Cinekid biedt een uitgebreid programma voor kinderen tijdens het festival in oktober, maar verzorgt ook de rest van het jaar workshops en filmvertoningen specifiek voor scholen.
- Het Eye Filmmuseum heeft (online) lesmaterialen en programma’s voor po, vo, so en mbo.
- IDFA – het jaarlijkse documentaire festival in Amsterdam – stelt via de Docschool Online meer dan 100 documentaires gratis beschikbaar voor het po, vo en mbo, inclusief bijbehorend lesmateriaal.
- Wil je je eigen lesvideo maken? Lees het artikel In 5 stappen een goede lesvideo maken.
- Hoe kies je een goede onderwijsvideo? Lees het artikel Een goede onderwijsvideo dient een helder doel in vaktijdschrift Didactief. Of lees het onderzoeksrapport Hoe kun je leren ondersteunen met video? van de Universiteit Utrecht.
- Kennisrotonde geeft antwoord op de vraag of het gebruik van instructievideo’s taakgerichtheid van leerlingen in het primair onderwijs beïnvloedt.
