Sport draagt bij aan positieve groepsdynamiek
Leerlingen en leraren moeten altijd aan elkaar wennen in een nieuwe klas. Dit groepsdynamisch proces duurt ongeveer zes weken. Maar wat kun je doen als de klas onrustig blijft en de sfeer niet goed is? Lees meer over de werking van groepsdynamiek en hoe je dit als leraar kunt beïnvloeden. Bijvoorbeeld met een spel als tikboksen of zelfs een speciale sportklas.
Een groepsproces in een nieuwe klas kan wel een week of zes duren. Als elke leerling zijn plek in de groep kent en daar content mee is, de onderlinge relaties zijn bevestigd en rollen verdeeld, werkt een klas over het algemeen goed in een prettige sfeer.
Signalen van verstoorde groepsdynamiek
Maar soms loopt het zelfs na de herfstvakantie nog niet helemaal lekker in een klas. Het lesgeven gaat moeizaam, de klas is onrustig, de sfeer is simpelweg nog niet wat het moet zijn. Dat kan liggen aan de groepsdynamiek. Als een klas blijft stoeien over rollen en invloed dan blijft de sfeer onrustig en komen leerlingen lastiger tot leren. Een rustige en veilige klas is een immers voorwaarde om te kunnen leren.
Leraren, afdelingsleiders en directie
De principes ‘ruimte geven’ en ‘ruimte nemen’ zijn vanuit het tikboksen vertaald naar alle vakken in het onderwijs. Naast trainingen met klassen, zijn er ook trainingen ontwikkeld voor lerarenteams, afdelingsleiders en directies. Als principes breed toegepast worden ontstaat een herkenbare en duidelijke pedagogische aanpak in de school, waarbij het effect duurzaam van aard is.
Bewustwording van rol en positie
Je kunt een klas helpen om een goede groepsdynamiek te ontwikkelen met gesprekken of een spel. Zo spelen leerlingen op het Christelijk College Nassau Veluwe onder begeleiding van een trainer tikboksen. Ze leren ruimte te geven en te nemen bij elkaar. Het spel biedt een opening voor gesprekken over de onderlinge verhoudingen en ieders rol daarin. Leerlingen leren gedrag te benoemen en dat kan leiden tot verbetering van de groepsdynamiek. Het doel is een veilige klas waarin iedere leerling durft te zeggen wat hij wil.
Sportklas doet leerlingen beter samenwerken
Een bewust gepositioneerde sportklas helpt leerlingen in het speciaal onderwijs om beter als groep samen te werken en zich individueel op sociaal-emotioneel gebied te ontwikkelen. Dat is de ervaring van leraar bewegingsonderwijs Daan van Stek op de Yulius school voor speciaal onderwijs. In onderstaande video zie je hoe dat in zijn werk gaat.
In deze sportklas leren leerlingen om met elkaar nieuwe doelen na te streven. De gedrags- of psychische problemen waar zij mee te kampen hebben verhinderen soms het leren. Door samen te sporten ontstaat er een positieve groepsdynamiek waarin leerlingen zich op sociaal-emotioneel gebied ontwikkelen. Ze fungeren zelf weer als voorbeeld voor andere leerlingen.
Zelf aan de slag
Wil je zelf aan de slag met het inzetten van sport op de groepsdynamiek te beïnvloeden? Bedenk dan eerst goed of het concept bij je past. Ga kijken op scholen waar ze het al doen en voer het stap-voor-stap in.
Meer weten?
- Leraar Marcelle Pereboom gebruikt het programma Sportkanjers tijdens het bewegingsonderwijs. Ze laat leerlingen zelfstandig sportieve opdrachten uitvoeren waarbij ze goed met elkaar om leren gaan.
- Lees het antwoord op de vraag van de Kennisrotonde: Dragen spel en beweging bij aan sociaal en emotioneel leren?
- Zoek op wikiwijs.nl naar passende lessen bewegingsonderwijs in po, vo of mbo.
- Lees het artikel Groepsdynamiek in de gymzaal in het magazine Lichamelijke opvoeding (2015).
