Leerlingen krijgen meer inzicht in zichzelf met effectief leiderschap

Basisschool Atlantis in Amersfoort werkt met The leader in me: effectief leiderschap voor leerlingen. Deze theorie van de Amerikaanse managementdeskundige Stephen Covey gaat uit van zeven eigenschappen van effectief leiderschap. Ze zijn vertaald naar zeven gewoontes die leerlingen houvast geven bij hun leerproces en hun persoonlijke ontwikkeling.

Sinds 2010 werkt basisschool Atlantis in Amersfoort volgens de principes van Covey om een lerende cultuur en positief pedagogisch klimaat te creëren. Met de zeven gewoonten is er aandacht voor vaardigheden zoals verantwoordelijkheid nemen, probleemoplossend vermogen, samenwerken en doelgericht kunnen werken. 

Zeven gewoonten

De school werkt vanuit zeven gewoontes:

1. Wees proactief
   Met de gewoonte van keuzevrijheid leren leerlingen verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen leven.
   
2. Begin met het einddoel voor ogen
   Met de gewoonte van visie nemen leerlingen het einddoel in gedachte gaan ze ervoor. 
   
3. Belangrijke zaken eerst
   De gewoonte van integriteit en uitvoering houdt in dat leerlingen prioriteiten stellen en zich daaraan houden.
   
4. Denk win-win
   Door het wederzijds voordeel als gewoonte aan te houden kan iedereen erbij winnen.
   
5. Eerst begrijpen en dan begrepen worden
   De gewoonte van wederzijds begrip betekent dat leerlingen leren om oprecht te luisteren naar de ander. 
   
6. Creëer synergie
   De gewoonte van creatieve samenwerking helpt om samen meer te bereiken dan ieder voor zich.
   
7. Houd de zaag scherp
   Met de gewoonte van vernieuwing en goed voor jezelf te zorgen, kun je veel bereiken. 

De volgorde van de gewoonten is bewust gekozen en wordt gevisualiseerd als een boom. Bij de wortels van de boom staan de eerste drie gewoonten. Deze gewoonten gaan over jezelf en vormen de basis. De boomstam gaat over je relaties met anderen. Hier zie je gewoonte vier, vijf en zes terug. In de top van de boom vind je de zevende gewoonte: houd de zaag scherp. Deze gewoonte gaat over goed voor jezelf zorgen en het vinden van innerlijke balans.

Voorbeeldgedrag van de leraar

The Leader in Me is een integrale aanpak die werkt met de praktijk van alledag. Het uitgangspunt is het voorbeeldgedrag van de leraar. De leraar brengt de zeven gewoonten tot leven door de leerlingen er op speelse wijze bewust van te maken. Leraren geven daarmee woorden en inhoud aan de zeven gewoonten. 

Bij het uitpraten van een ruzie kun je leerlingen bijvoorbeeld wijzen op gewoonte vijf: eerst begrijpen, dan begrepen worden. Door aan groepsdoelen en persoonlijke doelen te werken, schenk je aandacht aan gewoonte twee. Aan gewoonte vier, vijf en zes geef je woorden en inhoud door bijvoorbeeld met een stappenplan te werken waarmee leerlingen beter leren samenwerken: 

1. Benoem het dilemma
2. Wat is jouw idee?
3. Wat is mijn idee?
4. Wat zijn andere ideeën die we kunnen bedenken?
5. Welk idee kiezen we?

Meer weten?

• Lees De zeven schoonheden van (persoonlijk) leiderschap op Didactief Online.
• Het contact tussen leraar en leerling is belangrijk voor een goed pedagogisch klimaat.
• De onderwijsmissie van leerkracht Noa van der Wurff is leerlingen eigenaarschap geven over hun eigen leren.